سماع مولانا
گردآوری: ندا حاج رسولی
جلال الدین محمد بلخی در سال ۶۰۴ هجری قمری در شهر بلخ چشم به جهان گشود . او یکی از مشهورترین شاعران ایرانی است که با اسامی و لقب های متفاوتی مانند مولانا، مولوی رومی، ملای رومی و مولوی خطاب می شود
مولانا در زمان سرودن دیوان مثنوی در شهر قونیه در کشور ترکیه می زیسته است. مولانا در ابتدای زندگی همانند پدر خویش به آموزش اصول دینی مشغول بود، اما در پی دیدار با شمس تبریزی فصل جدیدی در زندگی وی پدیدار شد.
مولوی آنچنان واله و شیدای شمس و آموزه های شمس شد که منبر و
مدرسه را کنار گذاشت و در کنار شمش تبریزی به فراگیری آموزه های عرفانی مشغول شد.
اولین مرتبه شمس به مولانا فرمود: « به سماع درآ »، او بدون چون و چرا اطاعت کرد و به سماع ایستاد.
شمس بر این باور بود که، آنچه مولوی در پی یافتن آن می باشد با سماع نمودن، دریافت می شود و بصورت آگاهی بر جان او می نشیند
شمس می گفت سماع برای مردمان عادی که در پی هواهای نفسانی خویش هستند حرام است و متعلق به عاشقان و طالبین حق می باشد.
سماع کردن در حقیقت نوعی مراقبه است که برخی
معتقدند هفتصد سال است که در میان صوفیان پیرو مولانا ادامه دارد.
روزی به در خواست شمس تبریزی ، مولانا به میان بازار رفت و در برابر چشمان حیرت زده مردمان کوچه و بازار شروع به چرخیدنی رقص گونه نمود.
رفته رفته به تعداد جمعیت حیرت زده اضافه می شد، و مولانا به مدت ۳۶ ساعت به این چرخش مشغول بود بدون اینکه گذر زمان را احساس کند.
پس از گذشت مدت زمان طولانی مولانا از چرخش بازایستاد، لبخندی زد و گفت گویی که من در مدت این چرخش و رقص ذره ای حرکت نکردم، اینک من برای جستن خداوند نباید به مکانی خاص بروم، بلکه من خداوند را یافتم، او در مرکز ثابت خودم، «او آنجاست».
صوفیان معتقدند که هنگامی که بی وقفه به چرخیدن ادامه دهی، زمانی فرا خواهد رسید که مرکز وجودت ایستا و ساکن باقی می ماند. و تمام بدن، ذهن، مغز و همه چیز در چرخش است. و آن مرکزکه در چرخش نیست، تو هستی. سماع تقریبا همانند گردبادی است که در مرکز آن نقطه ای را خواهی یافت که ابدا حرکت نمی کند.
صوفیان هنگام سماع کردن یک دست را به سوی اسمان و دست دیگر را به سوی زمین می گیرند که برخی این حالت را این گونه تفسیر می کنند که:
دستی که رو به آسمان دارد برکات و فیض را از آسمان دریافت می کند و
دستی که رو به زمین می باشد، برکات را به تمامی موجودات زمین می بخشد.
منزل پدری مولانا در شهر قونیه واقع در کشور ترکیه محل برگزاری مراسم سماع از گذشته تا کنون هنوز پابرجاست. مقبره ی مولانا و و بهاالدین پسر مولانا و حسام الدین چلپی نیز در همین مکان می باشد.
هر ساله در تاریخ ۱۷ دسامبر که مصادف با سالگرد وفات مولانا می باشد و با نام « شب اُروس » نامیده می شود. مراسم ویژه ای در آرامگاه مولوی به همراه رقص سماع برگزار می گردد.
ایا تا کنون به این نکته توجه کرده اید که کودکان دوست دارند به دور خود بچرخند. و با چرخیدن به دور خود غرق در لذت و شادی می شوند، شاید این چرخش ریشه در سماع دارد.
منبع: حیدر خانی، حسین، سماع عارفان، انتشارات سنائی،
اگر به بخش فرهنگ و هنر علاقمند هستید از مقاله قبلی ما نیز دیدن کنید.
روی لینک زیرکلیک کنید.
دستان جذابی داشت و تازه فهمیدم رقص سماع از کجا امده است