با آداب و رسوم مردم قشم آشنا شوید
ایران کشوری است پهناور که جای جای آن مردمی با فرهنگ‌ها و آداب و رسوم متفاوت دارد. در این بین برخی مناطق اشتراکات فراوانی دارند. مانند جنوب کشور که به دلیل موقعیت جغرافیایی خود به لحاظ فرهنگی بسیار به هم نزدیک هستند. امروز قصد داریم نگاهی اجمالی به آداب و رسوم مردم قشم داشته باشیم. در ادامه با ماه خاتون همراه باشید.
مردم خونگرمی که با گذشت سال‌های سال و پا گذاشتن به دنیای مدرنیته همچنان اصالت خود را حفظ کرده‌اند. آداب مردم قشم در کنار تمام جذابیت و زیبایی‌هایی که دارد، بخش اعظمی از تاریخ جزیره قشم را در خود جای داده است.
مقدمه ای بر آداب و رسوم مردم قشم – آداب و رسوم مردم قشم
پیش از آنکه به آداب و رسوم مردم قشم بپردازیم باید پاره‌ای از اطلاعات عمومی را با یکدیگر مرور کنیم. قشم بزرگ‌ترین جزیره‌ی ایران و دریای خلیج فارس بوده که جزو استان هرمزگان محسوب می‌شود. زبان اصلی اهالی جزیره قشم فارسی با گویش جزیرتی یا قشمی است. این زبان در ساختار با گویش بندری متفاوت است. البته این نکته را هم باید اضافه کنیم که شرق و غرب جزیره تفاوت‌هایی در گویش خود دارند.
گویش قشمی ترکیبی از چند زبان و گویش: فارسی بندری، عربی، هندی و انگلیسی است. طبق آمار جمعیت جزیره‌ی قشم در سال‌های ۹۵ و ۹۶ حدود ۱۵۰ هزار نفر بوده که اکثریت آن مسلمانان اهل سنت هستند. آداب در قشم شباهت‌های زیادی با اهالی استان هرمزگان، جزایر لاوان و لارک دارند. در ادامه جشن‌های سنتی و مراسم عروسی این مردم خونگرم را مرور و چند دقیقه‌ای را کنار آن‌ها سپری می‌کنیم.
جشن میگو – آداب و رسوم مردم قشم
به عنوان یک جزیره‌ی جنوبی بدیهی است انتظار جشن‌هایی با مضمون دریا، مانند جشن میگو را از آداب و رسوم مردم قشم داشته باشیم. جشن میگو هم مانند جشن نورزو صیاد برای شکرگزاری انجام می‌شود. در جزیره‌ی قشم بیش از هزار صیاد وجود دارد که بیش‌تر در مناطق سیریک، تولا، درگهان و چاهو فعالیت دارند. این افراد در پایان فصل صیادی به پاس یک سال صید ماهی جشنی سنتی را ترتیب می‌دهند.
جشن نوروز صیاد
یکی از جشن‌های کهن اما رو به فراموشی آداب و رسوم مردم قشم، جشن نوروز صیاد است. یک آیین با پیشینه‌ای چند صد ساله که در ( باتوجه به منطقه: اواخر تیر ماه، یک مرداد، اوایل مرداد ) برخی روستا‌ها برگزار می‌شود. اهالی جزیره قشم معتقدند در این تاریخ فصل صید انواع ماهی و کوسه تمام شده و باید به آبزیان فرصت تولید مثل مجدد بدهند. طبق رسوم در قشم، صید ماهی و طبخ غذای دریایی در این روز بدشگون بوده و سبب از بین بردن برکت سفره می شود. باتوجه به آداب و رسوم مردم قشم، مردم باید برای از بین بردن نحسی لباس‌های رنگ به تن کنند و لباس‌های قدیمی و کهنه‌ی خود را به دریا بریزند. این از بین بردن نحسی شامل دام‌ها و حیوانات اهلی مردم هم می‌شود.
دعا خوانی از اداب و رسوم مردم قشم
دعاخوان‌هایی که تعدادشان محدود است دعایی سنتی به نام لوبن را می‌خوانند که سبب دوری بیماری و حیوانات وحشی از دام‌ها و حیوانات اهلی خواهد شد. جالب است بدانید که تعداد محدودی در سرتاسر جزیره به دعای لوبن تسلط دارند و هر چند وقت یکبار آن را به صورت سینه به سینه انتقال می‌دهند.
چراکه پس از یاد دادن، دعای فرد معلم دیگر اثری نخواهد داشت. در ادامه‌ی مراسم دعا، حیوانات، درختان و درهای خانه‌ها را به رنگ سرخ ( معمولا با خاک سرخ ) درمی‌آورند. در جشن نوروز صیاد یکی از قدیمی‌ترین آداب و رسوم مردم قشم، اهالی معتقدند در این روز آب‌های معدنی به دریا می‌ریزند. از این رو شنا کردن در دریا می‌تواند انواع بیماری‌ها را از بین ببرد. جوان‌ترها، سالمندان و کودکان را با آب دریا خیس می‌کنند و یا با کاسه روی آن‌ها آب می‌ریزند.
مراسم زنبیل گردانی
یکی دیگر از آداب و رسوم مردم قشم،مراسم زنبیل گردانی بوده که برای کودکان بالای دو سال است. در جزیره‌ی قشم اگر کودکی تا بعد از دو سالگی نتواند راه برود برای خانواده ناراحت کننده است و از این رو به مراسم زنبیل گردانی روی می‌آورند. کودکان در زنبیل‌هایی از جنس برگ و چوب درخت خرما قرار می‌گیرند. بزرگ‌ترها و بچه‌های همسایه زنبیل را در دست گرفته و شعرهای سنتی مخصوص را می‌خوانند. به اعتقاد آن‌ها این مراسم سبب راه رفتن کودکشان خواهد شد.
جشن نخل و خرما – آداب و رسوم مردم قشم
یکی از خوش‌مزه‌ترین آداب و رسوم مردم قشم، جشن نخل و خرما است. همان‌طور که می‌دانید نخلستان‌های خرما بخشی از درآمد اهالی جزیره را تامین می‌کنند. این موضوع و خواص بسیار خرما باعث شما تا لقب درخت زندگی را به آن بدهند. همین موضوع احترام زیاد درخت خرما بین مردم را نشان می‌دهد. این احترام تا حدی است که قطع کردن درخت زندگی حتی اگر قدیمی و پیر باشد به هیچ عنوان کار درستی نیست و برکت را از بین می‌برد. در جزیره قشم بیش از ۲۰ نوع خرما وجود دارد که برای نمونه می‌توان به پیارم، توری، خنیزی و زاهدی اشاره کرد.
بیش‌ترین کشت خرما در جزیره در مناطق مصلی، آلوستری و شیخ کمالی انجام می‌شود. همه‌ی موارد مذکور مسبب برگزاری جشن نخل و خرما از دلچسب‌ترین آداب و رسوم مردم قشم می‌شوند. در این جشن که با موسیقی سنتی و انواع بازی‌ها همراه است، کلیه‌ی محصولات جانبی خرما و درخت نخل به نمایش درمی‌آیند. در جشن نخل و خرما محصولاتی مانند شیره خرما، سرکه خرما، نان و شیرینی خرمایی، بیسکوییت، رولت، مربا، زنبیل سبد، دمپایی و جارو از تولید کنندگان مختلف برای نمایش و فروش قرار می‌گیرند.
—————————————————
اگر از این مقاله لذت بردید از مقاله قبلی ما نیز دیدن کنید.
