دیژیتال گیاهی دارویی با خواص فوق العاده
دیژیتال، انگشتانه یا انگشتدانه با نام علمی Digitalis nervosa Steud & Hochstتنها گونه بومی ایران و از جنس Digitalis است که خاصیت دارویی دارد. مهم ترین کاربرد این گیاه در صنایع داروسازی است. در ادامه با ماه خاتون همراه باشید.
این گیاه منبعی غنی از گلیکوزید های قلبی مهم نظیر دیگوکسین، دیژیتوکسین و انواع لاناتوزید ها است. در طب سنتی از این گیاه برای درمان نارسایی قلبی، افزایش ادرار و ذات الریه استفاده می شود. گیاه دیژیتال را می توان به صورت دمنوش و جوشانده مورد استفاده قرار داد.
مصرف گیاه دیژیتال چه تاریخچه ای دارد؟
انواع متعددی از این گیاه به خصوص انواع گل زرد آن ها، در منطقه مدیترانه شرقی وجود دارد. با این وجود، به نظر نمی رسد گیاه دیژیتال مورد استفاده مردم قدیم آسیای صغیر، یونان، مصر، رومیان و یا پزشکان ایران و عرب، در قرون وسطی، قرار گرفته باشد.
در قرن هفدهم، این گیاه به عنوان گیاهی بسیار سمی شناخته می شد. در سال ۱۷۸۵، ویلیام ویترینگ پزشک معروف بیمارستان بیرمنگام (انگلستان)، از یک طبیب زن، به خواص درمانی خصوصا اثرات آن را روی قلب پی برد. او برای اثبات این اثر به مدت ده سال به تحقیق و آزمایش پرداخت.
پس از آن پزشکان و داروسازان فراوانی به مطالعه و تحقیق درباره خواص و ویژگی های این گیاه پرداختند. این تلاش علمی به صورت مداوم و به مدت یک قرن ادامه یافت. این مطالعات منجر به این شد که مواد موثر و ترکیب شیمیایی دیژیتال به طور دقیق تعیین گردد.
مشخصات ظاهری گیاه دیژیتال چگونه است؟
گیاه دیژیتال با نام علمی Digitalis nervosa Steud & Hochst، به تیره بارهنگیان و راسته نعناسانان تعلق دارد. این گیاه علفی، دوساله و گاهی بیشتر دارای ساقه هایی است که ارتفاع آن درسال دوم به ۱ تا ۵/۱متر می‌رسد.
برگ گیاه دیژیتال
برگ های گیاه به شکل بیضی و کرکدار است. این برگ های به صورت مارپیچی و چین و چروک دار هستند که ۱۰ تا۳۰سانتی متر طول داشته و طوقی را تشکیل می دهند که درسال دوم از میان این برگ ها یک ساقه گل دهنده رشد می کند. ماده مؤثره دارویی را اغلب از برگ های خشک شده این گیاه استخراج می کنند.
گل گیاه دیژیتال
اواخر بهار تا اوایل پاییز فصل گل دهی گیاه است. خوشه های بلند گل های لوله ای آن به رنگ های ارغوانی، سفید، صورتی و زرد کمرنگ دیده می شود. معمولا سطح خارجی گل ها نسبت به سطح داخلی آن پر رنگ تر است.کاسه گل، به صورت پایا ومنتهی به ۵ تقسیم نسبتا باریک و عمیق نوک تیز نامساوی است. جام گل نیز دارای ۴ تقسیم مورب گرد و نامساوی است. درون جام گل، ۴ پرچم قرار دارد.
ریشه گیاه دیژیتال
ریشه های گیاه راست، دوکی شکل و به صورت ساقه ای استوانه ای شکل و پوشیده از تار است. رنگ ساقه در قسمت های تحتانی سبز ولی در قسمت های انتهایی، سبز مات است که پوشیده از غبار به نظر می رسد.
میوه گیاه دیژیتال
میوه گیاه به شکل پوشینه و محتوی دانه های کوچک و فراوان به رنگ قهوه ای است .دانه های موجود در میوه پس از آزاد شدن در پاییز شروع به رشد و نمو می کند. در اوایل فصل بهار از این دانه ها برگ هایی ظاهر می شود که اغلب واقع در سطح زمین ولی دارای حالت نسبتا مستقیم هستند.
شرایط نگهداری گیاه دیژیتال چگونه است؟
این گیاه در شرایط متفاوت قادر به رشد است ولی در آب و هوای خنک و مرطوب رشد بهتری خواهد داشت. از لحاظ نور نیازمند آفتاب کامل با سایه کم است. نور کافی مواد موثر در برگ هایش را افزایش می دهد.
خاک مناسب جهت رشت این گیاه خاک ارگانیک و کمی اسیدی با زهکشی خوب و کمی مرطوب است. این گیاه رطوبت پسند به آب زیادی نیاز دارد. از لحاظ دمایی این گیاه می تواند در محدوده دمایی ۵ تا ۱۵ درجه سانتی گراد به خوبی رشد کند. تکثیر گیاه دیژیتال از طریق کاشت بذر در فصل پاییز صورت می گیرد.
نحوه مصرف گیاه دیژیتال چگونه است؟
این گیاه را می توان به صورت جوشانده و یا دمنوش مورد استفاده قرار داد. برای تهیه دمنوش و جوشانده اغلب از برگ های گیاه استفاده می شود، هرچند سایر بخش های گیاه نیز قابل استفاده است.
برگ های گیاه را پس از جمع آوری به خوبی شستشو داده و سپس خشک می کنند. پس از آن مقداری از برگ های خشک شده را در ظرفی ریخته، به آن آب اضافه کرده و روی حرارت قرار می دهند تا به خوبی بجوشد.
پس از کمی جوشیدن ظرف را از روی حرارت برداشته و از صافی عبور می دهند تا محلولی صاف و یک دست حاصل شود. در این مرحله جوشانده آماده ی میل کردن است.
عوارض جانبی گیاه دیژیتال کدام است؟
با وجود خواص فراوانی که مصرف این گیاه به همراه دارد اما افراط در مصرف آن می تواند با بروز عوارض و مشکلات فراوانی همراه باشد. به همین دلیل توصیه می شود مصرف این گیاه و فراورده های آن با نظر و مشورت افراد متخصص در زمینه طب سنتی همراه باشد.
در صورت استفاده از قسمت های اشتباه این گیاه، عوارض فراوانی مانند تهوع، استفراغ، دلپیچه، اسهال، گلو درد، خارش های موضعی، سرگیجه، سر درد و در بعضی موارد مشکلات قلبی ایجاد می شود.
در صورت ابتلای افراد به بیماری های قلبی مانندHypercystolie و Brachycardie ، زیاد بودن فشار شریانی، اختلالات معده و روده با منشا عصبی و یا مسمومیت، ورم آورت، خون ریزی های مغزی، اورمی، ناراحتی های قلبی زمان حاملگی، گواتر اگزوفتالمیک و … باید از مصرف آن خودداری شود.
از آن جایی که مواد موثره برگ دیژیتال در بدن تجمع می یابد از این جهت مصرف مقادیر درمانی این دارو باید برای مدت کوتاهی ادامه یابد.
به این صورت که پس از مصرف دیژیتال و یا مواد موثره آن به مدت ۳ تا ۵ روز، باید ۱۵ تا ۲۰ روز از به کار بردن آن خودداری کرده و از داروهای دیگری که خاصیت مشابهی دارند استفاده شود.
چگونه می توان مسمومیت ناشی از گیاه دیژیتال را درمان کرد
درمان پزشکی رایج مسمومیت ناشی از استفاده این گیاه مصرف زغال است. زغال معده را شستشو داده و سم موجود در آن را جذب می کند. در برخی موارد برای بازگردان ضربان قلب به حالت طبیعی از داروهای مخدر طبی استفاده می شود.
سخن پایانی
دیژیتال گیاهی دارویی با نام علمی Digitalis nervosa Steud & Hochstو تنها گونه بومی ایران، از جنس Digitalis است که با نام های انگشتانه یا انگشتدانه نیز شناخته می شود. این گیاه در صنایع داروسازی کاربرد فراوانی دارد.
این گیاه سرشار از گلیکوزید های قلبی مهم نظیر دیگوکسین، دیژیتوکسین و انواع لاناتوزید ها است. در طب سنتی از آن برای درمان نارسایی قلبی، افزایش ادرار و ذات الریه استفاده می شود. این گیاه را می توان به صورت دمنوش و جوشانده مورد استفاده قرار داد.
———————————————————-
اگر از این مقاله لذت بردید از مقاله قبلی ما نیز دیدن کنید.
