۸ مارس، روز جهانی زن، روزی است که به پاس‌داشت دستاوردها، مبارزات و قدرت زنان در سرتاسر جهان گرامی داشته می‌شود. این روز فرصتی است تا به نقاط قوت و چالش‌هایی که زنان با آن روبه‌رو هستند، توجه کنیم و صدای آن‌ها را در جامعه تقویت کنیم. از حقوق بشر گرفته تا برابری جنسیتی، ۸ مارس به ما یادآوری می‌کند که هنوز راه‌های زیادی برای رسیدن به جهانی عادلانه‌تر پیش‌رو داریم. در این روز پر افتخار همراه ماه خاتون باشید.
هدف از نامگذاری این روز، تشویق دسترسی برابر زنان و دختران به آموزش، پژوهش و فرصت‌های شغلی در حوزه‌های علمی است. آمارها نشان می‌دهد که علیرغم پیشرفت‌های چشمگیر در دهه‌های اخیر، هنوز کمتر از ۳۰ درصد پژوهشگران جهان را زنان تشکیل می‌دهند.
افتخارات زنان در طول تاریخ:
در طول تاریخ، زنان دانشمند بسیاری بوده‌اند که با وجود محدودیت‌ها، دستاوردهای علمی مهمی داشته‌اند.
ماری کوری، اولین فردی که دو بار جایزه نوبل را در دو رشته مختلف دریافت کرد، نمونه‌ای درخشان است. روزالیند فرانکلین، که نقش مهمی در کشف ساختار DNA داشت، لیز مایتنر، که شکافت هسته‌ای را کشف کرد، و جین گودال، که تحقیقات پیشگامانه‌ای درباره شامپانزه‌ها انجام داد، از دیگر نمونه‌های برجسته هستند.
در ایران نیز زنان دانشمند برجسته‌ای داشته‌ایم. مریم میرزاخانی، برنده مدال فیلدز (معادل جایزه نوبل در ریاضیات)، الهام قلی‌زاده، دانشمند حوزه نانوتکنولوژی، و پروین پاسالار، متخصص بیوشیمی، نمونه‌هایی از زنان موفق ایرانی در عرصه علم هستند.
در این روز، دانشگاه‌ها و مراکز علمی در سراسر جهان برنامه‌های ویژه‌ای برگزار می‌کنند. کارگاه‌های آموزشی، سخنرانی‌ها، نمایشگاه‌ها و برنامه‌های الهام‌بخش برای دختران جوان از جمله این فعالیت‌هاست. هدف این برنامه‌ها، معرفی الگوهای موفق و تشویق نسل جوان به پیگیری علاقه‌مندی‌هایشان است.
نقش زنان در علم:
کتاب‌های متعددی درباره زنان نوشته شده است. “زنان پنهان: داستان ناگفته ریاضیدانان سیاهپوست ناسا” نوشته مارگوت لی شترلی، “زنان در علم: ۵۰ پیشگام شجاع که جهان را تغییر دادند” نوشته ریچل ایگنوتوفسکی، و “مادام کوری و دختران رادیواکتیو” نوشته شلی امیلینگ، نمونه‌هایی از این آثار هستند.
شعر زیبایی از مایا آنجلو درباره قدرت زنان وجود دارد که با روح این روز همخوانی دارد:
“شما می‌توانید مرا در تاریخ بنویسید
با دروغ‌های تلخ و تحریف‌شده،
اما همچنان، مانند امید،
برمی‌خیزم…”
چالش‌های پیش روی زنان در علم همچنان پابرجاست. تبعیض جنسیتی، کلیشه‌های اجتماعی، دشواری ایجاد تعادل بین کار و زندگی شخصی، و محدودیت دسترسی به منابع و فرصت‌ها از جمله این موانع هستند.
با این حال، پیشرفت‌های امیدوارکننده‌ای نیز وجود دارد. امروزه برنامه‌های حمایتی متعددی برای تشویق دختران به تحصیل در رشته‌های STEM (علوم، تکنولوژی، مهندسی و ریاضیات) وجود دارد. بورس‌های تحصیلی، برنامه‌های منتورینگ و کارآموزی، و حمایت‌های مالی از پروژه‌های تحقیقاتی زنان از جمله این اقدامات است.
سازمان‌های بین‌المللی مانند یونسکو و UN Women نیز برنامه‌های ویژه‌ای برای حمایت از زنان در علم دارند. جایزه L’Oréal-UNESCO برای زنان در علم، که هر ساله به زنان دانشمند برجسته اهدا می‌شود، نمونه‌ای از این تلاش‌هاست.
اهمیت حضور زنان در علم فراتر از برابری جنسیتی است. تنوع دیدگاه‌ها و تجربیات می‌تواند به نوآوری و خلاقیت بیشتر در علم منجر شود. تحقیقات نشان می‌دهد که تیم‌های متنوع، راه‌حل‌های بهتری برای مشکلات پیچیده ارائه می‌دهند.
روز جهانی زنان و دختران در، فرصتی است برای بازاندیشی درباره نقش زنان در پیشرفت علمی جهان. این روز به ما یادآوری می‌کند که علم متعلق به همه است و استعداد و خلاقیت مرز جنسیتی نمی‌شناسد.
در پایان
باید گفت که گرامیداشت این روز تنها یک نماد نیست، بلکه فراخوانی برای اقدام است. برای ساختن جهانی بهتر، نیاز داریم که از تمام استعدادها و ظرفیت‌های انسانی بهره ببریم. حمایت از زنان و دختران، سرمایه‌گذاری برای آینده‌ای روشن‌تر است.
همانطور که ماری کوری گفته است: “در زندگی نباید از چیزی ترسید، باید آن را فهمید.” این جمله می‌تواند الهام‌بخش همه کسانی باشد که می‌خواهند در مسیر علم گام بردارند، فارغ از جنسیت، نژاد یا ملیت‌شان.
نویسنده: فاطمه اکبرزاده
اگر از خواندن این مقاله لذت بردید از مقاله قبلی ما نیز دیدن کنید.
روی لینک زیر کلیک کنید.
