جشن خردادگان

گردآوری: ندا حاج رسولی

ایرانیان باستان مردم بسیار شادی بودند که از هر فرصتی برای جشن و پایکوبی بهره می جستند .یکی از این جشن ها در فرهنگ کهن ایران زمین «جشن خردادگان » بوده است .
جشن خردادگان یکی دیگر از جشن های دوازده گانه می باشد که در ششم ماه خرداد برگزار می شده است.در گاهشمار زرتشتیان ششم خرداد ماه « خرداد روز » نام داشته است که به خاطر هم نام شدن نام روز با نام ماه در این روز جشن خردادگان برگزار می شود

در متون کهن از جمله اوستا از خرداد با اسامی «هئروتات» و در متون پهلوی «خردات» یا «هردات » یاد شده است.
خرداد از صفات برجسته ی اهورامزدا و نشانه ی کمال می باشد.الهه خرداد، پنجمین امشاسپند می باشد و زرتشتیان هنگام نوشیدن آب از او به نیکی یاد می کنند.

در باور مردمان کهن ایران زمین هر یک از چهار عنصر طبیعت یعنی آتش ، باد ، آب و خاک دارای الهه ای در روی زمین هستند که خرداد الهه آب می باشد و نگهبانی از آبها بر عهده الهه خرداد و خویشکاری او می باشد

در روز جشن خردادگان نیاکان فرهیخته ی ما آیین و رسومات مخصوص این روز را به نیکویی به جا می آوردند.در متون کهن چنین آمده است که : روز قبل از جشن خردادگان مردمان خانه تکانی می کردند و به شستشو و نظافت منزل می پرداختند و در روز جشن جامه نو و پاک به تن می کردند و همچنین ریسمانی بافته شده از ابریشم هفت رنگ و نو به دست خویش می بستند.

یکی از مهمترین رسومات جشن خردادگان ، رفتن به کنار سرچشمه ها و یا کنار رودها و دریاها و شستشو تطهیر بدن در آب و همزمان خواندن نیایش های ویژه ی این روز همراه با شادمانی و پایکوبی در کنار خانواده و دوستان و خویشان می باشد

از دیگر آیین جشن خردادگان « کندن چاه » و «نو کردن کاریز » در این روز بوده است .

در روز جشن خردادگان توجه ویژه ای می شده به نگهداری و نوسازی جاهایی که آب از ان سرچشمه می گرفته و یا آب در آن جاری بوده است،همانند چشمه ها و جوی ها و کاریزها و رودها که نقش حیاتی در زندگی انسانها از نظر تهیه آب مورد نیاز انها داشته است

در نوشته های بندهش چنین امده است که :

« هستی ، زایش و پرورش همه ی موجودات مادی جهان از آب است و زمین نیز را آبادانی از اوست»

در این روز نیاکان ما به یکدیگر گل هدیه و پیشکش می دادند. در بندهش از گل سوسن به عنوان گل مخصوص امشاسپندبانو خرداد نام برده شده است.در نمادهای دینی گل سوسن نشانه ی پاکی و پاکیزگی می باشد
چه خوب است که به این نکته توجه کنیم که ایرانیان باستان و نیاکان ما روزهای خاصی در سال را برای شکر گزاری بابت نعمتهای بیشمار پروردگار جشن می گرفتند .این جشن های زیبا و رنگارنگ بهانه ای است ، برای پاسداشت از ایزد بابت آفرینش هستی و انچه در اوست .

‎گردآوری: ندا حاج رسولی

‎منابع: اوستا (کهن‌ترین سرودهای ایرانیان)، گزارش و پژوهش دکتر جلیل دوستخواه، انتشارات مروارید، تهران، ۱۳۷۵ خورشیدی.
* بندهش، فرنبغ دادگی، گزارش و برگردان دکتر مهرداد بهار، انتشارات توس، تهران، ۱۳۸۵ خورشیدی.
* متون پهلوی، گزارش دکتر سعید عریان، کتابخانه ملی ایران، تهران، ۱۳۷۱ خورشیدی.
* فرهنگ اساطیر ایرانی بر پایه متون پهلوی، خسرو قلی‌زاده، نشر کتاب پارسه، تهران، ۱۳۸۷ خورشیدی
* گاهشماری و جشن‌های ایران باستان، هاشم رضی، انتشارات بهجت، تهران، ۱۳۸۰ خورشیدی

+۱

۰