قدمت نقاشی و انواع سبک ها
گردآوری: راضیه کرمی
قدمت هنر نقاشی
نقاشی یکی از رشتههای اصلی هنرهای تجسمی است و قدمت آن شش برابر زبان نوشتاری میباشد. برخی از پژوهشگران معتقدند اولین نقاشیهای یافتشده در غارها حاکی از آن است که انسانهای اولیه با کشیدن نقش حیوانات و شکارشان به نوعی خود را آمادهٔ نبرد با آنها میکردهاند.
قدیمیترین نقاشیها در دنیا که متعلق به حدود ۳۲۰۰۰ هزار سال پیش میباشد، در گروته شاوه فرانسه قرار دارد. این نقاشیها که با استفاده از افرای قرمز و رنگدانه سیاه، حکاکی و رنگ شدهاند، تصاویری از اسبها، کرگدنها، شیرها، بوفالوها و ماموتها را نشان میدهند. اینها نمونههایی از نقاشی در غار هستند که در اغلب نقاط دنیا وجود دارند.
تاریخچه نقاشی و ابزارهای آن به دوره انسانهای ما قبل تاریخ و گستردگی فرهنگها باز میگردد.
نمونههای اولیه نقاشی در ایران بیشتر شامل نقاشی روی سفالینه هاست. بدعت نقاشی روی سفال را بیشتر محققان به ساکنان اولیه فلات ایران نسبت میدهند. از اولین نمونه نقاشیهای بر جای مانده از عهد کهن نقاشی بر دیوارههای غارهای لرستان میباشد که متعلق به بیش از ۱۲ هزار سال پیش است. نقشهای به کار رفته شده روی سفالینهها عبارتند از شکلهایی از حیوانات و طبیعت که بسیار ساده و هندسی رسم شدهاند.
بحث دربارهٔ نقاشی قدیم ایرانی، غالباً هنر مینیاتور را به ذهنها میآورد. در واقع، مشهورترین و ارزندهترین نمونههای هنر تصویری ایران را میتوان بر صفحات نسخههای خطی و مرقعات ملاحظه کرد ما کاربرد واژهٔ نگارگری برای این گونه تصاویر را بر اصطلاح مینیاتور ترجیح میدهیم. هنر نگارگری ایرانی-اسلامی از سده چهاردهم/هشتم تا سده هفدهم/یازدهم شکوفایی نمایان داشت؛ ولی آثار تصویری به جای مانده از ادوار پیش از اسلام تا زمان حمله مغولان، و همچنین آثار دیوارنگاری، پرده نگاری، قلمدان نگاری و غیره در قرون متاخر نیز جلوههایی دیگر -اما کمتر شناخته شده- از نقاشی ایرانی به شمار می آید.
نقاشی یا نگارگری ایرانی که به اشتباه مینیاتور نیز خوانده میشود شامل آثاری از دورههای مختلف تاریخ اسلامی ایران است که بیشتر به صورت مصورسازی کتب ادبی (ورقه و گلشاه، کلیله و دمنه، سمک عیار، و…)، علمی و فنی (التریاق، الادویه المفرده، الاغانی، و…)، تاریخی (جامع التواریخ، و…)، و همچنین، برخی کتب مذهبی، همچون خاوران نامه میباشد.
تعدادی از سبکهای معروف نقاشی
سبکهای نقاشی میتوانند با روشهای بکارگیری یا با توجه به جنبش هنری که بیشترین تطبیق را با مشخصات غالب و حاکمی که نقاشی نشان میدهد دارند، مشخص شوند. برخی از سبکهای معروف عبارتند از: