معرفی کتاب دروغ، اراده آزاد
سام هریس
همان‌طور که از عنوان کتاب مشخص است، این کتاب دو بخش دارد:
دروغ ارادۀ آزاد
قسمت اول کتاب مسائل پیرامون دروغ و دروغ گفتن را مورد بررسی قرار می‌دهد و به زبان ساده با آوردن مثال‌هایی دقیق به مخاطب توضیح می‌دهد که اگر دروغ بگوید چه چیزهایی در انتظار اوست و اگر دروغ نگوید می‌تواند به چه چیزهایی دست یابد. با ماه خاتون همراه باشید. این قسمت از کتاب شامل فصل‌های کوتاهی به این شرح است:
مقدمه دروغ چیست؟
/ آیینه صداقت / دو جور دروغ / دروغ‌های مصلحت‌آمیز / اعتماد / تحسین به‌اندازه / رازها / دروغ در موارد افراطی و حادّ / محاسبه ذهنی / یک‌رویی / دروغ‌های بزرگ / نتیجه‌گیری.
قسمت دوم کتاب که به ارادۀ آزاد می‌پردازد مسائلی را مطرح می‌کند که از قسمت اول کتاب سنگین‌تر هستند.
بحث ارادۀ آزاد عمیق‌تر است و به نحوی تکمیل‌کننده قسمت اول کتاب نیز می‌باشد.
سام هریس در این قسمت به این موضوع می‌پردازد که آیا ما واقعا آزاد هستیم و اختیار انجام هر چیزی را داریم؟
اگر ما واقعا ارادۀ آزاد نداشته باشیم چه می‌شود؟
اگر اختیار نداشته باشیم شاید دروغ گفتن هم ایرادی نداشته باشد.
این قسمت از کتاب شامل فصل‌هایی به این شرح است: مقدمه / منشاهای ناخودآگاه اراده / تغییر موضوع / علت و معلول / انتخاب‌ها، تلاش‌ها، نیّات
آیا حقیقت می‌تواند برای ما بد باشد؟ / مسئولیت اخلاقی / سیاست / نتیجه‌گیری.
درباره کتاب دروغ اراده آزاد
موضوع دروغ گفتن شاید در نگاه اول مقداری کلیشه‌ای به نظر بیاید.
تقریبا همه ما به یاد داریم که در کودکی بارها و بارها به ما گفته‌اند که دروغ گفتن کار بدی است و ما نباید هرگز دروغ بگوییم.
موضوعی که آموزه‌های دینی ما هم به آن تاکید دارند. اما آیا واقعا ما دروغ نمی‌گوییم؟
تصویر اینکه ما حتی در طول یک هفته هم دروغ نگوییم کار سختی است چه برسد به اینکه به طور کلی دروغ نگوییم.
در این میان اما، شاید بیشتر ما آدم‌ها شروع به دلیل‌تراشی بکنیم و به خود بگوییم که دروغ انواع مختلفی دارد.
تصور کنیم شاید دروغ‌های مصلحتی آنچنان هم به کسی آسیب نرساند و یا حتی در مواردی دروغ گفتن گزینه خوبی برای فرار از یک مشکل یا یک بحران باشد.
این موارد و موارد بسیار زیاد دیگری در مورد دروغ در کتاب دروغ اراده آزاد بررسی می‌شود و نویسنده در این کتاب دروغ گفتن و توجیهات ذهنی انسان‌ها را درباره گفتن دروغ‌های مصلحتی و خیلی از موارد دیگر
بررسی می‌کند و حقیقتاً به چالش می‌کشد.
سام هریس اشاره می‌کند که دروغ مهم نیست از چه نوعی باشد، بنا به گفته کتاب: دروغ در نهایت یک هزینه روانی دارد و بر روی روابط، اعتماد عمومی، عزت‌نفس و… تاثیر دارد.
با دروغ گفتن، ما حق دسترسی دوستانمان به واقعیت را از آنان دریغ می‌داریم و حاصل جهل آنها نسبت به واقعیت غالباً به شیوه‌ای به آنها صدمه می‌رساند که ما فکرش را هم نمی‌کنیم.
اگر فکر می‌کنید دروغ‌های مصلحت‌آمیز به کسی آسیب نمی‌رساند و اگر با هزینه‌های دروغ گفتن آشنا نیستید و به طور کلی اگر به دنبال کتابی هستید که مسئله دروغ گفتن را به‌خوبی بررسی کرده باشد
قسمت اول این کتاب برای شما نوشته شده است.
اما قسمت دوم کتاب دروغ اراده آزاد به اعتقاد من قسمت سخت‌تر و البته کلیدی‌تری است که فوق‌العاده جذاب نیز می‌باشد. بحث این قسمت درمورد اختیار یا همان ارادۀ آزاد است.
چیزی که من اولین بار در کتاب انسان خداگونه (نویسنده یووال هراری) با آن روبه‌رو شدم و در آن کتاب نویسنده یک سوال مهم مطرح کرد:
اگر واقعا من خودم صاحب افکار و تصمیم‌هایم هستم،
آیا می‌توانم تصمیم بگیرم ظرف یک دقیقه آینده اصلا به هیچ چیز فکر نکنم؟
البته کتاب انسان خداگونه به شکل مختصری به این موضوع اشاره کرد اما سام هریس در کتاب دروغ اراده آزاد خیلی بیشتر در این مورد صحبت می‌کند.
هریس اشاره می‌کند که مسئله ارادۀ آزاد یا همان اختیار به هر چیزی که برایمان مهم است – اخلاق، قانون، سیاست، دین، روابط خصوصی، احساس گناه، موفقیت شخصی و… – ربط دارد.
اگر بخواهیم به شما عزیزان ماه خاتونی اشاره‌ای در وصف کتاب فاخر انسان خداگونه کنیم باید بگوییم که:
کتاب «انسان خداگونه» با نام کامل «انسان خداگونه: تاریخ مختصر آینده»
کتابی در ژانر تاریخی، نوشتهٔ یووال نوح هرّاری است که اولین بار در سال ۲۰۱۵ میلادی و با زبان عبری به انتشار رسید. این اثر غیرداستانی،
برخلاف رویهٔ آثار تاریخی کلاسیک، به جای روایتِ تاریخ، بیشتر بر تاریخ تحلیلی متمرکز است و کتابی، در تاریخِ موردنظر خود هم به جای وقایع تاریخی اعم از سلسله‌ها،
حکومت‌ها و غیره، سیر تحولِ تمدن را با تمرکز بر نوعِ بشری آن بررسی می‌کند.
انسان خداگونه بعد از کتاب «انسان خردمند» و قبل از کتاب «بیست و یک درس برای قرن بیست و یکم» نوشته شده است.
بخشی از این کتاب
بخشی از این کتابما هر کاری بخواهیم می‌توانیم بکنیم؛ به شرط آنکه بتوانیم راهش را پیدا کنیم.
گرفتار هیچ قید و بندی نیستیم مگر جهل خودمان…
سام هریس بررسی می‌کند که افکار و نیت‌هایی که ما داریم خود به خود در ذهن پدید می‌آید و ما انتخابی نداریم.
اگر انتخاب داشتیم شاید می‌توانستیم در یک دقیقه آینده به چیزی فکر نکنیم.
در ذهن ما صرفا نورون‌های مغزی فعال هستند و یک لحظه بعد چیزی شبیه یک فکر یا یک ایده به ذهن ما می‌آید.
منبع:
کتاب: دروغ اراده آزاد
نویسنده: سام هریس
گردآوری: فاطمه اکبرزاده
