سنت و تاریخچه ی حلقه ی ازدواج در ایران باستان
گردآوری: ندا حاج رسولی
بدون شک سنت ازدواج در اکثر جوامع بشری از دیرباز امری بسیار مهم وقابل توجه بوده است.
درگذشته های دور زمانی که در برخی جوامع بشری زن ربایی و خرید و فروش زنان و یا زنده به گور کردن دختران امری متدوال بود، در ایران باستانی ازدواج در سایه ی آموزه های آیین مهر و آیین زرتشت بسیار مقدس و ستودنی بود و زندگی زناشویی و خانواده از اهمیت بالایی برخوردار بود.
وجود ایزد بانوانی همچون «آناهیتا» و ایزد بانو « اشی» در دورانی که اکثر ایزدان در سایر ادیان مرد یا نرینه بودند نشانگر اهمیت بانوان و مادر سالاری در ایران باستان می باشد
در مورد تاریخچه ی تبادل حلقه ی ازدواج احتمالات مختلفی وجود دارد.
یکی از احتمالات بسیار قوی در این رابطه، که از بررسی کتیبه ها ی باستانی به دست آمده،
تاریخچه ی حلقه ی مهر در آداب و رسوم میتراییسم می باشد
در آیین میتراییسم یکی از بارزترین نشانه های میترا ،حلقه ای موسوم به حلقه ی مهر می باشد که در بيشتر کتیبه ها و نگاره های تاریخی به جا مانده از دوران باستان در دست میترا دیده می شود و همچنین این حلقه درنگاره های هخامنشی به وضوح در دست فروهر دیده می شود.
میترا ایزد بانوی مهر و محبت و پیمان بوده است و در سه هزار سال قبل در هنگام بستن پیمان ازدواج برای پیروی از آیین میترا و یاری گرفتن از او زن و شوهر حلقه به دست می کردند و از میترا یاری می جستند تا ابد بر سر پیمانی که می بندند باقی بمانند.
در کتیبه ها و نگاره های باقی مانده از دوران هخامنشیان «فروهر» در حالی دیده می شود که با لباس پارسی حلقه ای دایره ای شکل را در دست چپ خود نگاه داشته که تعبیر آن این است که او با اهورا مزدا پیمان می بندد و به مرور شکل این حلقه تغییر کرده وبه شکل امروزی آن به نشانه ی عهد و پیمان ازدواج در آمده هست.
گواه و سند معتبر دیگری که می توان به آن استناد کرد و با توجه به آن خاستگاه اولیه و ریشه حلقه
ازدواج را در ایران باستان دانست، پیدا شدن مجسمه ای مفرغین در شهر شوش در جنوب ایران می باشد
بعد از تحقیقات گسترده باستانشناسان به این نتیجه رسیدند که این مجسمه،تندیس بدون سر شهربانو ناپیراسو همسر اونتاش ناپریشا پادشاه عیلامی می باشد.
نکته قابل توجه ، وجود انگشتری در دست چپ این تندیس در انگشت انگشتری آن می باشد.این تندیس هم اکنون در موزه لوور پاریس نگهداری می شود.
در ایران باستان زندگی زناشویی و خانواده امری بسیار مقدس بوده است و زنان از ارزش بالایی برخوردار بوده اندو حقوق اجتماعی همسطح مردان داشته اند.
مردان ایرانی با انداختن حلقه در دست خود و همسران خود، وفاداری خویش را اعلام می نمودند.
متاسفانه تعداد اندکی به این مقوله پرداخته اند و با وجود اینکه امروزه در اکثر نقاط جهان هنگام ازدواج حلقه به دست یکدیگر می کنند ،کمتر کسی میداند که ریشه و خاستگاه این امر مهم ایران باستان بوده است.
گردآوری ندا حاج رسولی
تصویر سازی: آسیه وصولی پور
