آيا درخت كريسمس همان درخت باستانی يلدا می‌باشد؟
در ابتدا بايد اين نكته را يادآوري كنيم كه نياكان ما در ايران باستان پيرو آيين مهر بوده اند و كيش مهر باستاني ترين آيين آريايي ها مي باشد. كيش مهر نه تنها بر آيين و کيش زرتشت بلكه بر مذاهب بعد از خود به ويژه بر آيين مسيحيت تاثير چشم گير و به سزايي داشته است.
با مطالعه ي عميق فرهنگ، آیين و مذاهب ملل و اقوام مختلف در جهان مي توان به ريشه هاي مشتركي دست يافت.
«سرو مهر»
درخت سرو درختي است هميشه سبز و باطراوت كه در برابر سرما مقاوم است، از اين رو سرو نماد مهر تابان و نشانه ي ناميرايي، آزادگي و پايداري در برابر نيروهاي مرگ آور بوده است.
اين نظريه مطرح است كه: در باورهاي كهن ايراني درخت سرو را كه نمادي از زايش مهر و خورشيد بوده است را در شب زايش مهر «یلدا» به زیبایی مي آراستند و هدايايي در كنار آن مي گذاشتند و با خود عهد و پيمان مي بستند كه در سال بعد نيز درخت سرو ديگري بر پا كنند.
پيروان آیين مهر در شب زايش مهر و يا همان شب يلداي كنوني درخت سرو را با نشان هاي ويژه مي آراستند و بر بالاي درخت سرو ستاره اي زرين يا سرخ مي نهادند وبه شاخه هاي درخت سرو دو رشته زرين و سيمين به نشانه ي ماه و خورشيد مي آويختند.
باستان شناسان در بقاياي باقي مانده و كتيبه هاي به جا مانده از شهر پارسه و تخت جمشيد نقش درخت سرو را يافته اند و همچنين در بقاياي نيايش گاه هاي آيين مهر نيز نقش درخت سرو به وفور ديده شده است.
با نگاهي به فرش ها، گبه ها، گليم ها و ترمه هاي ايراني از قديم تا كنون متوجه حضور پر رنگ درخت سرو درتمامي آنها مي شويم در كاشي كاري هاي ايراني به جا مانده از بناهاي تاريخي و در نقاشی هاي مينياتور ايراني نيز درخت سرو به فراواني به چشم مي خورد.
«تلاقی آيين مهر با مسيحيت»
پس از رواج و گسترش آیين مسيحيت در اروپا بسياري از مردمان با اينكه به مسيحيت رو آورده بودند و پيرو آیين مسيحت شده بودند ولي بسياري از سنت هاي كهن آيين مهر را هنوز به جا مي آوردند. از جمله اين سنت ها آراستن درخت سرو بود.
در زمان سلسه ي اشكانيان و نفوذ آنها به قلمرو روم باستان به تدريج مردمان شروع به تبادل سنت ها ي باستاني خود نمودند و اين نظريه مطرح است كه درخت سرو مهري هم به اين ترتيب وارد آيين مسيحيت شد و به درخت كريسمس تبديل شد.پس از زايش مسيح و فراگير شدن آيين مسيحيت در اروپا اين درخت كم كم وارد فرهنگ مسيحيان شد و به درخت كريسمس تبديل شد. به مرور زمان درخت صنوبر و كاج هم به عنوان درخت كريسمس استفاده شد.در آن زمان سبزي اين درخت نويد بخش زندگي در شب هاي طولاني و سرد زمستان محسوب مي شد.
درخت سرو نه تنها در آيين مهر بلكه در آيين زرتشت نيز مقدس بوده است.در اين آيين ها درخت سرو نماد وقار و استقامت و ايستادگي بوده و چنين ذكر شده است كه زرتشت دو شاخه از درخت سرو سبز را از بهشت با خودآورد، يكي را در كاشمر و ديگري را در توس كاشت.
نكته ي قابل تامل ديگر كه نشان دهنده ي نفوذ آيين مهر در مسيحيت است، تقارن زماني يلدا «زايش نور » با ميلاد حضرت مسيح مي باشد.
در گذشته كليساي جامع واتيكان براي مدتي طولاني روز ميلاد مسيح را روز ٢١ دسامبر «يلدا ي كنوني» مي دانسته و جشن مي گرفته اما به مرور زمان و به علت تغيير و دگرگوني در تقويم و گاهشمار رايج روز ميلاد مسيح به ٢٥ دسامبر تغيير يافته است. اين تشابه زماني ميلاد مسيح و يلدا را نمي توان ناديده انگاشت.
با توجه به توضيحات درج شده و اسناد و مدارك به جا مانده به اين نتيجه مي رسيم كه آراستن و بر پايي درخت سرو سوغاتي فرهنگي از تمدن باستاني ايران براي تمدن غرب مي باشد.
پس چه خوب است كه سنت ها و آيين هاي باستاني خود را پاس بداريم و درخت سرو يا كاج آذين بسته را در كنار سفره هاي يلدايي خويش بر پا نماييم.
منابع:
References : Mithraism secrets by Frantis Koumen Understanding Methology of Iran by John Russel Henley’s Chronicles of Ancient Persia by Hashem Razzi, Cultural Heritage News agency.
گرد آوری: ندا حاج رسولی
اگر از خواندن این مقاله لذت بردید از مقاله قبلی ما نیز دیدن کنید.
روی لینک زیر کلیک کنید.
- جشن کریسمس چیست؟
Maahkhatoon97
