فاصله و نیم فاصله
نوشتن برای نوشتن
نویسنده: الهام زنجانیان ( کارشناس ارشد زبان و ادبیات فارسی)
از خاتون‌جان بپرس
هر ثانیه اش هزار سال است؛ در فاصله نگاه و دیدار_فریدون فرخزاد_
از خاتون جان پرسیده بودید: _قوانین فاصله و نیم فاصله[۱] در نگارش چیست؟(قسمت۲)
_این قسمت: فاصله و نیم فاصله
_ چه موقع از فاصله و چه زمان ازنیم‌فاصله استفاده کنیم؟
فاصله‌ها
فاصله‌های دور، از زمین تا آسمان؛ فاصله‌های نزدیک، از شاخه تا شکوفه؛ فاصله‌های شاعرانه، از نفرت تا عشق؛ فاصله‌های دشوار، از گفتارتا کردار؛ فاصله‌های طلایی، ازآفتاب تا مهتاب؛ فاصله‌های فلسفی، از فنا تا بقا؛ فاصله‌های انتظار، تیک تاک؛ فصل فاصله‌ها، پاییز؛… ولی از همه پر ماجرا تر فاصله من و تواست؛ فاصله خداحافظی تا سلام دوباره! فاصله دست‌هایی گشوده برای در آغوش کشیدن.
بیا و فاصله را رها کن؛ یک چای با گزانگبین ناب و کلی گفتگوی پر آب و تاب!
تایپ که می‌کنم؛ اسپیس می‌زنم؛ تایپ می‌کنم و اسپیس می‌زنم. مثل دم و بازدم، بدون فکر، بدون درنگ و سختی. نوشتن تجربه مدام فاصله‌هاست؛ فاصله بین واژه‌ها؛ فاصله‌ها و نیم‌فاصله‌هایی که واحدهای معنایی را مشخص می‌کنند[۲]؛ می‌گویند: « آن چه که در مقابل شماست، یک کلمه است نه دو کلمه!» فاصله‌هایی برای مستقل شدن.
چقدر به دنیای واژه ها شبیهیم!
نوشته‌ام که تمام می‌شود؛ دوباره برمی‌گردم از اول، و فاصله‌ها را دوباره نگاه می‌کنم؛ همیشه از دور بهتر می‌شود دید:
_بین «می» و ادامه فعل در افعال حال استمراری (مضارع)، ماضی استمراری؛[۳] Ctrl+Shift+2و نیم فاصله! _ دلم تنگ می‌شود_
_ بین ریشه فعلی و ضمیر در افعال ماضی نقلی و ماضی بعید، Ctrl+Shift+2و نیم فاصله! _منتظر نشسته‌ام_
_جمع بستن کلمات با پسوند «ها»؛ Ctrl+Shift+2و نیم فاصله! _امان از فاصله‌ها_
_ بین پیشوندهای «بی» و کلمه پس از آن؛ Ctrl+Shift+2و نیم فاصله! _بی‌تو به سر نمی‌شود_
_ بین صفت و پسوندهای تفضیلی «تر» و «ترین»؛ Ctrl+Shift+2و نیم فاصله! _دورتر دلتنگ‌تر_
و ادامه می‌دهم؛ اسپیس، فاصله؛ Ctrl+Shift+2 نیم فاصله؛ و در بین این فاصله‌ها و نیم فاصله‌ها به دنبال خودِ خودم می‌گردم!
تمرین:
_در نوشته بالا به انواع فاصله توجه کنید؛ آیا می توانید فاصله، نیم‌فاصله، و عدم فاصله را میان واحدهای نوشتاری تشخیص دهید؟
_ در سایت یوتایپ موارد بیشتری از قوانین نیم‌فاصله را جستجو کنید و در متنی تمرین نمایید.
مهرماه ۱۴۰۰
تصویر سازی: آسیه وصولی پور
__________________________________________________
پاورقی
[۱] فاصله‌گذاری میان واحدهای نوشتار، برای راحت خواندن متن و تشخیص مرز واژه بسیار مهم است.
نیم فاصله در پسوندهای تصریفی مانند نشانه‌های جمع، نشانه صفت برتر و عالی، شناسه یا پی‌بست‌های فعل ماضی نقلی، نشانه نکره «ای» و تکواژهای کلمات مشتق و مرکب به کار می‌رود. کلید ترکیبی(( ctrl+… روش ایجاد نیم فاصله است.
در «فرهنگ املایی خط فارسی» سه نوع فاصله معرفی شده است: عدم فاصله، نیم فاصله و یک فاصله. عدم فاصله در مورد دو جزء کلمات مرکب استفاده می‌شود: باریک بین و زبان شناس. نیم‌فاصله برای نوشتن ترکیبات متشکل از مضاف و مضاف‌الیه و موصوف و صفت به کار می‌رود: آبِ سیاه. از یک فاصله برای نوشتن گروه‌ها مانند این جهان استفاده شده‌است. در دستور خط فرهنگستان، تمامی واژه‌های مرکب از جمله کلمات مرکب، مانند حاصل ضرب، کلمات مرکب ای که حرف پایانی جزء اول آن‌ها با حرف آغازی جز دوم آن‌ها همانند یا هم مخرج باشد مانند کم مصرف، مرکب های جزئی مانند تک تک، مصدر مرکب مانند سخن گفتن، ترکیبات عربی مانند باری تعالی، و کلمات مرکب داری کلمه دخیل فرنگی مانند شیک پوش به صورت جدا نوشته شده است.
پژوهش در ویرایش تعریف دکتر لیلا نوروزپور دانشگاه‌گلستان ۱۳۹۶ فصل سوم ویرایش صوری بخش نیم فاصله صفحه ۱۵۳
https://gu.ac.ir/faculty/L-noruzpour
همچنین مطالعه بیشتر در سایت یوتایپ
[۲] دلیل فنی نیز این است که اگر در متن به جای فاصله مجازی از فاصله استفاده کنید، مرورگرها و نرم‌افزارهای واژه‌پرداز آن کلمه واحد را دو کلمه در نظر می‌گیرند و ممکن است نیمی از کلمه در انتهای یک خط و نیم دیگر آن در ابتدای خط بعدی قرار بگیرد.
[۳] در ویندوز با صفحه کلید فارسی رایج، می‌توان در همه محیط‌های نرم‌افزاری، نیم فاصله را با گرفتن کلیدهای ترکیبی Ctrl+Shift+2 تایپ نمود. مطالعه بیشتر در سایت یوتایپ
____________________________________
کلید واژه ها نوشتن درباره نوشتن ۵
فاصله، نیم‌فاصله، نیم فاصله، درنگ، انتظار، فصل، خداحافظی، سلام، فراق، جدایی، اسپیس، علائم نگارشی، ویرایش متن، پانکچویشن، سجاوندی، قواعد نشانه گذاری، نشانه، علامت، نوشتن، نوشتن خلاق، نگارش، انگیزه نوشتن، نویسندگی، تمرین نوشتن، درست نوشتن، چگونه بنویسم؟
اگر از خواندن این مقاله لذت بردید از مقاله قبلی ما نیز دیدن کنید.
روی لینک زیر کلیک کنید.
