نویسنده: الهام زنجانیان( مربی و تسهیلگر)
به نام آنکه فکرت آموخت
آن کس است اهل بشارت که اشارت داند نکته‌ها هست بسی محرم اسرار کجاست
_حافظ شیرازی_
داستان آشنایی من با فبک_قسمت دوازدهم_
_آیا مربی فلسفه برای کودکان و نوجوانان باید با تاریخ و آرا و نظریه‌های فلسفی آشنایی داشته باشد؟
این قسمت
خارپشتها در کلاس (تعریف و آموزش حریم خصوصی)
_ «من می‌خواهم کنار دیوار بنشینم!»
_ «خانم! من می‌خواهم پهلوی دوستم باشم!»
_ «خانم! آخه هوا گرم است من می‌خواهم روی صندلیِ کنار پنجره بنشینم!»
_«ای وای از دست وسایل تو! من می‌خواهم یک جای خلوت باشم!»
_ «خانم ببینید! چقدر به من می‌چسبد، دارم خفه می‌شوم!»
_ «با دستهای کثیف به وسایلم دست نزن!»
_ «چرا خودت جامدادی نمی‌آوری؟»
تقریبا کلاس از کنترل خارج شده بود و من چاره‌ای جز تغییر حال و هوای شاگردان نداشتم؛ پس گفتم: «یه پیشنهاد! بیاید اول یک بازی کنیم، بعد جاها را مرتب می‌کنیم!»
و به سرعت همه بچه‌ها را دور خودم جمع کردم، جلو تخته ایستادیم و گفتم: «مثلا ما خارپشت هستیم…»
_ «خانم! خارپشت یعنی…؟»
_از بین بچه‌ها یکی پاسخ داد: «همان جوجه تیغی!»
من ادامه دادم: «مثلا یک روز سرد زمستان است.
دست و پایمان را جمع می‌کنیم و به هم نزدیک می‌شویم تا با گرم کردن یکدیگر از سرما یخ نزنیم.
ولی خیلی زود تیغ‌هایمان در تن دیگری فرومی رود…»
_« خانم چون تنمان پر از خارهای تیزاست؟»
_من « بله، حالا به هم نزدیک شوید؛ جوری که خارهای تیزتان به دست و صورت یکدیگر فرومی‌رود؛ و بگوید؛ آخ آخ…»
بچه‌ها شروع به حرکت کردند و آخ آخ گفتن‌ها بعد ازمدتی تبدیل به خنده و شادی شد
بعد گفتم: «حالا جوری از هم جدا شوید که به هم هیچ تماسی نداشته باشید؛ هوا همچنان سرد است و از این دوری سردتان می‌شود؛ پس باید چه کار کنید؟»
_« خانم، باید شروع کنیم به لرزیدن!»
کلاس مثل ظرف ژله شروع کرد به لرزیدن، بچه‌ها تکان می‌خوردند و می‌خندیدند
بعد گفتم: «خوب، حالا جوری کنارهم باشید؛ که نه خاری به تنتان برود و نه از دوری یکدیگرسردتان شود!»
بچه‌ها آرام روی صندلی‌هایشان قرارگرفتند.
داشتم از آقای شوپنهاور و داستان خارپشتهایش، در دلم سپاسگزاری می کردم که، شنیدم یکی از بچه‌ها به آرامی به بغل دستی اش گفت:
« یک کم برو آن طرف‌تر تیغهایت به من می‌خورد!»
و بغل دستی‌اش گفت: « ببخشید؛ آخه دلم برایت تنگ شده‌بود؛ و احساس سرما می کردم!»
کلاس ساکت شد و در چشم برهم زدنی بغل دستی‌ها یکدیگر را بغل کردند و کلاس دوباره رفت روی هوا…
و من دانستم که باید بیشتر و بیشتر مطالعه کنم؛ مربی فلسفه برای کودکان و نوجوانان(فبک)، بدون فلسفه، دستش خالی است!
هر کس دوست دارد تیغ‌های جوجه‌تیغی اش یک جور باشد،
حتی ممکن است همهٔ تیغ‌ها از شکلات باشند!☺️
_______________________________________________
فعالیت مرتبط با داستانک ” خارپشت در کلاس”
حلقه کندوکاو تشکیل دهید و با ابزار گوناگون یک جوجه تیغی کاردستی کنید؛ و یا بازی “خارپشتها در زمستان” را با کودکان و شاگردانتان انجام دهید؛
در خلال بازی بحث وگفتگو کنید و پرسشهایی مرتبط با حریم خصوصی مطرح نمایید؛ مانند:
_ مفهوم “خود” و “دیگری” چیست؟
_مفهوم خودم، اسباب بازی خودم، بدن خودم، اتاق خودم، مادریا پدر خودم، و…را با مثال شفاف کنید؟
_ دو مفهوم “آشنا” و”غریبه” یعنی چه؟
_”حلقه محبت” چیست؟ چه کسانی در این حلقه هستند؟ آیا پدر بزرگ و مادربزرگ از افراد این حلقه به حساب می‌آیند؟ عمو و دایی، عمه و خاله چطور؟
_ “غریبه ی آشنا” کیست؟ همسایه‌ها در “حلقه محبت” قرار می‌گیرند؟
_آیا مکان و زمان هم درحریم خصوصی می‌گنجند؟ لحظاتی را به یاد آورید که به زمانی برای تنها بودن، مکانی برای با خود بودن نیاز داشته‌اید، چه احساسی داشتید؟
_ارتباط حریم خصوصی و کلماتی مانند فاصله و مرز چیست؟
_آیا کسی که به اتاقش می‌رود و برای خود مرزی مشخص می‌کند با ما قهر کرده است؟
_آیا کسی که بین خود و دیگران مرز و محدوده دارد؛ فرد ناراحتی است؟
_راز یعنی چه؟ آیا “رازداشتن” و “رازدار بودن” یک معنا دارند؟
_ چه حرفهایی راز هستند؟ آیا حرفهای خانه را می‌شود به بیرون از حریم خانه برد؟ آیا موافقید که “حرف خانه مال خانه است”؟
_چه حرفهایی نباید راز باشد و حتما باید بیان شود؟ با چه کسی و چه شرایطی؟
_ آبرو یعنی چه ؟
_ فرق “دخالت کردن” با ” کنجکاوی” چیست؟
_آیا “دخالت کردن” همان “فضولی کردن” است؟ آیا” کنجکاوبودن” همان “علاقمند بودن به دانستن” است؟
_آیا نیاز به حریم خصوصی گروه سنی دارد؟ رعایت حریم خصوصی کودکان یعنی چه؟
_چه نکاتی برای رعایت حریم خصوصی در فضای مجازی می‌توانید ذکر کنید؟
_چرا به اشتراک گذاشتن عکس کودکان، نقض حریم خصوصی کودکان به حساب می‌آید؟
_ با توجه به مجازی شدن بخشی از آموزش و پرورش، در دوران قرنطینه کووید۱۹، چه راهکارهایی برای رعایت حریم خصوصی در فضای مجازی به نظرتان می‌رسد؟
_در ایام قرنطینه که کودکان از گروه‌های همسالان دور هستند؛ چگونه می توان حریم شخصی را به کودکان آموزش داد؟
_آیا برایتان پیش آمده که، با عنوان رعایت ادب، حریم خصوصیتان نقض شود؟ آیا مواردی به ذهنتان می رسد؟
و…
مهرماه ۱۴۰۰
تصویر سازی: صبا طاهری
بیشتر بخوانیم.
_____________________________________________________________
پاورقی داستانک ۱۲
۱ هدف از برنامه فلسفه برای کودکان و نوجوانان(فبک)؛ پرورش فیلسوفان کوچک نیست؛ ولی یکی از ابزار‌های مهم مربیگری و تسهیلگری، آشنایی با مباحث، نظریات، و تاریخ فلسفه است.
۲ کندوکاوی در مبانی و خاستگاه های نظری –تربیتی فلسفه برای کودکان ، راجی-ملیحه، ناشرپژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی، چاپ اول ۱۳۹۵
۳ تعریف حریم خصوصی به بیان خانم دکتر سحر سلطانی: محدوده منطقی که هر”من” را از دسترس “دیگری” امن می‌کند؛ حریم خصوصی است. این مفهوم، یک موضوع مدرن است و در واقع صحبت از فردیت و داشتن “من” بین “من‌های دیگر” است و برای درک آن نیاز به الگوهای رفتاری و آموزش است. این مبحث زیرشاخه مفهوم “هویت و خودشناسی” است وشامل آموزش‌هایی برای”خودمراقبتی” می شود که در حوزه “تفکرمراقبتی” می گنجد.
۴ منابع بیشتر و توضیحات تکمیلی در مورد حریم خصوصی و آموزش به کودکان و نوجوانان در صفحه تلگرامی نسل نو https://t.me/nasleP4C
۵ آرتور شوپنهاور Arthur Schopenhauer ۱۷۸۸–۱۸۶۰ میلادی فیلسوف آلمانی یکی از بزرگترین فلاسفهٔ اروپا و فیلسوف پرنفوذ تاریخ در حوزه اخلاق، هنر، ادبیات معاصر و روانشناسی جدید است.
حکایت جوجه تیغی یکی از مشهورترین عبارات شوپنهاور است که نگاه او را به روابط انسانی آشکار می‌سازد
۶ این ماجرا مربوط به قبل از همه گیری بیماری کووید۱۹ بود.
همچنین لازم است در مورد “بدن من” و”تن آگاهی” و… در کلاس بحث و گفتگو شود.
تصویر و تصویر نوشته از کانال تلگرامی نردبان https://t.me/nardebanbooks
اگر به این بخش علاقمند هستید از مقاله بعدی فبک نیز دیدن کنید.
روی لینک زیر کلیک کنید.
