فبک ۲- تاریخچه فلسفه برای کودکان
نویسنده: الهام زنجانیان ( مربی فلسفی برای کودکان و نوجوانان)
قست اول این ماجرا را می توانید در ماه خاتون مطالعه کنید
💡 ادامه داستان ” داستان آشنایی من با فبک[۱]“_قسمت دوم_
💡 چگونه با فلسفه برای کودکان و نوجوانان (فبک) آشنا شدم_قسمت دوم_؟
💡 درآمدی بر پیشینه (تاریخچه) ی فلسفه برای کودکان و نوجوانان (فبک)، در دنیا و در ایران
ردیف های اول نشسته بودم، دریکی از سالنهای همایش دانشگاه شریف، دومین نشست ِ هماندیشی چهارسوق، به شوق شنیدن صحبتهای فرزانه شهرتاش.
پیش از این با انتشارات شهرتاش آشنا بودم، ولی هرگز او را، صاحب امتیاز نشریه، یعنی خانم فرزانه شهرتاش را ندیده بودم.
درباره اش می دانستم که با بخش تولید محتوای بنیاد حکمت صدرا همکاری می کرده، فیزیک خوانده، مترجم و معلم بوده و از همه مهمتر جستجو گر و محقق بوده است.
پژوهشهایش را درباره فلسفه برای کودکان و نوجوانان در سال ۱۳۷۵ در طول دو سال در همان مرکز بنیاد حکمت صدرا شروع و مدون نموده و بعدها به طور مستقل و تحت عنوان انتشارات و کارگاههای تخصصی ادامه داده است و اکنون این فعالیت ها در دروس تفکر و پژوهش آموزش و پرورش نمود یافته است.
فبک۱- آشنایی من با فبک
سخنرانها یکی یکی می آمدند و در زمان کوتاه یک ربع، ایده ها و تجربیاتشان را ارا ئه می کردند، و من بی صبرانه منتظر دیدنش بودم.
بلاخره نوبت فرزانه شهرتاش شد، وقتی وارد شد، همان بود که فکر می کردم، ساده وصمیمی، موقر و آشنا. بله آشنا بود.
او برای همه کسانی که در ایران به تعلیم و تربیت، به اندیشیدن، کودکان، و کتاب کودک علاقه مند باشند، آشناست.
او را می توان یکی از اولین مربی های بی واسطه و با واسطه همه تسهیلگران فلسفه برای کودکان و نوجوانان در ایران دانست.
از پله بالا رفت، نگاهی به ساعت انداخت و صحبت هایش را با داستان تاریخچه فلسفه برای کودکان و نوجوانان شروع کرد،
که گره میخورد با زندگینامه بنیان گذار این برنامه، پروفسور متیو لیپمن.
او تعریف می کرد، و من می توانستم متیوی کوچک و باهوش گریزان از محیط مدرسه را تجسم کنم.
متیوی جوان را در لباس سربازی ببینم، در جنگ جهانی دوم. او را می دیدم که در دانشگاه به مطالعه رشته فلسفه علاقه مند شده است و…
فرزانه شهرتاش عینکش را برداشت و به یادداشت هایش نگاهی کرد و این بار مرا برد به سال۱۹۵۳ ،که متیولیپمن، به سمت دانشیاری دانشگاه کلمبیا
رسیده بود و حالا همسر و پدر یک دختربود، که بدلیل رنگ سیا ه پوست همسرش، نگران درگیری های نژادپرستانه در کوچه و خیابان و حتی مدرسه فرزندش بود.
استاد فلسفه را، در دفتر کارش می دیدم، درحال نوشتن داستان های فلسفی برای کودکان و نوجوانان، کتاب کار مربی، و تنظیم طرح درس مدارس.
چرا که، پس ازتجربه جنگ و نژادپرستی و…
دریافته بود که مردم کشورش حتی در محیط های دانشگاهی قادر به تشریح دیدگاه های خود درباره این مسائل به دور از احساسات، و با استدلال و منطق نیستند.
او که نگران بود، برای آموزش تفکر منطقی و فلسفی به بزرگسالان، دیر شده باشد ، اینک تمرکز خود را روی آموزش فلسفه به کودکان قرار داده بود.
با سکوت فرزانه شهرتاش، دوباره به سالن همایش برگشتم. رو به حاضرین، با لحنی متفاوت، ادامه داد، بله متیو لیپمن به تغییر در نظام تعلیم و تربیت
می اندیشید و با این برنامه توانست سطح آموزش تفکر منطقی را به سنین پایین تر، سن کودکی و نوجوانی ببرد تا این تعالیم از کودکی در افراد نهادینه شود.
هدف برنامه فلسفه برای کودکان و نوجوانان پرورش شهروند است، و تک تک افراد جامعه را در بر می گیرد…
صدای او در سالن پخش می شد و من دیگر چیزی نمی شنیدم.
-
- تصویر فرزانه شهرتاش
-
- معرفی فرزانه شهرتاش
-
- من ، نشسته در یکی از ردیفهای جلو سالن
به برکت وجود بعضی افراد، بعضی لحظات، و بعضی رویدادها در زندگی می اندیشیدم، و اینکه من در کجای این مسیر ایستاده ام؟ جلسه تمام شد.
و من با کلی پرسش و ایده ، کلی مطلب که باید می آموختم، و یک دنیا انرژی و انگیزه سالن را ترک کردم.
و خوشبختانه فلسفه برای کودکان و نوجوانان، رهایم نکرد.
این داستان ادامه دارد….
به روش برنامه فلسفه برای کودکان و نوجوانان، پرسشهای اساسی متنی را که مطالعه کردید بر روی برگه کاغذی بنویسید. به عنوان مثال:
برخی پرسشهای اساسی:
- آیا برای شروع هر کار آشنایی با پیشینه و تاریخچه آن مهم است؟
- آیا برای شروع هر کار آشنایی با پیشینه و تاریخچه آن ضروری است؟
- آیا مطالعه تاریخ در زندگی ما مهم است؟ اهمیتش درچه حد است؟
- جایگاه تاریخ در سیستم آموزش و پرورش ما کجاست؟
- در مورد تاریخ چه پرسشهای دیگری به ذهنتان می رسد؟
- آیا آموزش بعضی مطالب به سن ربط دارد؟
- به نظر شما آیا آموزش تفکر به بزرگسالان امکان دارد؟
- تاثیر فرد برجامعه در چه حد است؟
- آیا شباهتی بین جامعه آن زمان متیو لیپمن و جامعه زمان ما می بینید؟
- شما اگر بخواهید برای جامعه خود، حرکتهای بنیادین انجام دهید چه می کنید؟
در آخر، اجازه دهید، همچنان که روش کارگاههای ” فلسفه برای کودکان ونوجوانان (فبک)_قسمت دوم_”است، نوشته بالا را با چهارسوال مهم ارزیابی کنیم:
الف( زمانی که داستان _ آشنایی من با ” فلسفه برای کودکان ونوجوانان (فبک) _قسمت دوم_” را می خواندید، چه احساسی داشتید؟
ب(از داستان_ آشنایی من با ” فلسفه برای کودکان و نوجوانان (فبک) _قسمت دوم_”چه آموختید؟
ج(آیا بخش یا بخشهایی از داستان_ آشنایی من با ” فلسفه برای کودکان ونوجوانان (فبک)_قسمت دوم_”برایتان مبهم بود؟
د( آیا ازبخش یا بخشهایی از داستان_ آشنایی من با ” فلسفه برای کودکان و نوجوانان(فبک) _قسمت دوم_”پرسشی دارید؟
بیشتر بخوانیم.
____________________________________________________
پانویس
۱- فبک، سرواژه فلسفه برای کودکان و نوجوانان
۲- نشر شهرتاش
: انتشارات با موضوع : کودک و نوجوان – ادبیات – آموزشی و کمک درسی،
یکی از اهداف این نشرآموزش پرسشگري فلسفي به كودكان است. مدیر مسئول، فرزانه شهرتاش
https://instagram.com/fshahrtash?igshid=10pwbwui8su8x
۳- چهارسوق: گردهمایی مردمی فعالان تعلیم و تربیت، محلی برای همافزایی و اشتراک گذاری ایده ها و تجارب فعالان تعلیم و تربیت
https://www.chaharsoogh.ir/
۴- متیو لیپمن Lipman Matthew( ۲۰۱۰_۱۹۲۲ )فیلسوف آمریکایی و بنیانگذار فلسفه برای کودکان و نوجوانان
۵- لینک سخنرانی فرزانه شهرتاش درباره فلسفه برای کودکان در دومین نشست هماندیشی چهارسوق
__________________________________________________
اگر به این بخش علاقمند هستید از مقاله بعدی ما نیز دیدن کنید.
روی لینک زیر کلیک کنید.
با تشکر از صفحه خوبتان. من مربی مهد هستم و از مطالب مفیدی که در مورد فلسفه کودکان می گذارید خیلی استفاده می کنم. ممنون از خانم پریسا مشکین پوش و خانم الهام زنجانیان. مشتاقانه منتظر ادامه نوشته هایتان هستم.
ممنون،قطعا بیان نظرات شما به روند بهترصفحه ما کمک خواهد کرد