زادروز توماس ادیسون
ادیسون در سال ۱۸۷۹م نخستین لامپ را اختراع کرد و در سالهای بعد، اولین مرکز تولید و توزیع شبکه برق را برای روشنایى به وجود آورد. ادیسون در تکمیل رادیو نیز کوشید و اختراعات دیگران از جمله تلفن، ماشین تحریر، سینما، ژنراتورهای برق و ترنهای برقی را کامل کرد. گرامافون و سیمان صنعتی هم از اختراعات ادیسون بود. در ادامه با ماه خاتون همراه باشید.
زندگینامه ادیسون
توماس ادیسون قبل از آن که چراغ برقِ خود را اختراع کند، یک شبکه ایستگاههای مرکزی و همچنین کنتوری برای اندازهگیریِ مقدارِ مصرف برق اختراع کرد. ادیسون در تکمیل رادیو نیز کوشید و اختراعات دیگران از جمله تلفن، ماشینتحریر، سینما، ژنراتورهای برق و ترنهای برقی را کامل کرد. شکست، هرگز ادیسون را نا امید نمیکرد و او سرانجام پس از ده هزار بار آزمایش برای ذخیره برق در باتری، به نتیجه دلخواه رسید. از این مخترع شهیر که به دلیل کثرت اختراع، به پدر اختراعات مشهور است، بیش از ۱۳۰۰ اختراع به ثبت رسیده که موارد ثبت نشده، بیشتر است.
آنچه در زندگی ادیسون مهم بود آن که وی به معنای مصطلح علمی، دانشمند و صاحب تحصیلات عالی نبود، اما دستآوردهای فکری او، زمینه ساز ترقی دانشمندان و اندیشمندان در سالهای بعد از او گردید. ادیسون موفق شد مرز میان علم و اختراع را بردارد و راه را برای شرکت همگان در پیشرفت علوم و بهرهبرداری از آن آماده سازد. ادیسون در تعریف نبوغ گفته است: یک درصد الهام و نود و نه درصد کوشش و تلاش. توماس آلوا ادیسون سرانجام در نهایتِ شهرت و محبوبیت در ۱۸ اکتبر ۱۹۳۱م، در ۸۴ سالگی درگذشت.
حکایت برقی که به نام ادیسون شد
تاریخ هم گاهی به نفع بعضیها رقم میخورد. همین برق که ما از زبان عربی گرفته و مابهازای الکتریسیته بکار میبریم (و جالب اینکه عرب زبانها کلمه کهربا را از ما گرفته و استفاده میکنند) از همین موارد است.
برای این الکترون که ریشه اصلی کلمه برق است و به دور هسته عاشقانه میچرخد و با حرکت در رسانا بساط برق را مهیا میکند، خون دلها خورده شده تا به دست توماس آلوا ادیسون رسید. او رشته سیمی‌را در حبابی قرار داد، هوایش را خالی کرد، به منبع الکتریکی متصل نمود و روشنایی را به مردم نشان داده، کل قباله آن را به نام خویش زد. چه کسانی سر پرسودا بر تیرهی تراب بردند و پای این برق دوده خوردند و مردند و نه نامی‌از آنان به میان است و نه نشانی.
هر وقت نام برق میآید اسم ادیسون برده میشود تا استخوان تالس به روی ویبره برود زیرا ششصد سال قبل از میلاد گفته بود «مغناطیس در خود روحی دارد که آهن را به جنبش در میآورد». اگر کولن سر از خاک برآرد و این اوضاع را ببیند،بیاد خواهد آورد حدود ۸۰ سال قبل از آن قانون الکتریسته را یافت و با نگاهی عالم اندر سفیه به همراهان گفت: چقدر این موضوع با قانون جاذبه عمومی‌متشابه است.
اولين نيروگاه برق دنیا
در سال ۱۸۸۲ اديسون اولين نيروگاه مرکزی را در ايالات متحده آمریکا داير كرد. بار اين نيروگاه ۴۰۰ لامپ بود كه هر كدام ۸۳ وات توان الکتریکی مصرف ميكردند.
در حدود همان زمان اولين نيروگاه مرکزی برق در لندن در کشور بريتانيا تاسیس گردید. اين نيروگاه شامل يك ژنراتور kW60 بود که محرك آن يك ماشين بخار با محور افقي بود. ولتاژ برق توليدشده در این نيروگاه ۱۰۰ ولت با جريان مستقيم بود.
اولين نيروگاه اصلي جريان متناوب در بريتانياي كبير در Deptford تاسیس گردید كه توان آن توسط ماشينهاي ۱۰۰۰۰ اسب بخار توليد ميشد وتوان الکتریکی باولتاژ kV10 برای مصرف كنندههاي لندن انتقال داده ميشد.
ادیسون و گرامافون
توماس ادیسون در سال ۱۸۷۷ دستگاه گرامافون را ابداع کرد. این دستگاه حدود یک دهه بعد وارد ایران شد. در آن زمان آن را دستگاه «حافظ الصوت» یا «حبس الصوت» می‌خواندند.
این دستگاه دارای یک استوانه و غلتک فلزی بود که در لفافی از قلع پیچیده و صدا روی این غلتک فلزی ضبط می شد. یک سوزن متصل به دیافراگم رو‌به‌روی غلتک جا می گرفت. در سال ۱۸۹۵ صنعتگری به نام امیل برینز نخستین صفحه گرامافون را به صورت صفحه دایره به بازار عرضه کرد. در سال ۱۹۲۵ ضبط صوت های الکتریکی درگرامافون ها به کار گرفته شد.
تغییر مهم دیگر در گرامافون‌ها در سال ۱۹۸۴صورت پذیرفت که دیسک هایی با جلای لاک شیشه ای تولید و جایگزین صفحه های پلاستیکی شدند.
بهره وری انرژی
ادیسون را به همان اندازه که مخترع است، می توان یک بهبود دهنده و اصلاح گر دانست. در واقع او لامپ حبابی یا رشته ای را اختراع نکرد، اما هفت محصول جدید را ابداع کرد تا لامپ رشته ای را تبدیل به وسیله ای امن و کاربردی برای استفاده عمومی گرداند. هنگامی که وی در سال ۱۸۸۲ ایستگاه برق « خیابان مروارید» را راه اندازی کرد، آن را تبدیل به مدلی از بهره وری کرد: در این نیروگاه او از یک سوم سوختی که نمونه های قبلی استفاده می کردند، برای تولید برق بهره می برد، یعنی تنها ۴.۵ کیلوگرم ذغال سنگ به ازای هر کیلووات ساعت.
شاید در اواخر قرن ۱۹ و هنگام «جنگ جریانها» برق مستقیم یا DC ادیسون به دلیل کارایی کمتر و سختی انتقال آن در فواصل طولانی، در برابر برق متناوب یا AC نیکلا تسلا شکست خورد، اما امروزه داستان به گونه ای دیگر جلو می رود. حالا یک قرن بعدتر، برق DC دوباره در حال بازگشت و کسب اعتبار است. زیرا هم اکنون استفاده از آن، حداقل در برخی ابزار خاص، بازدهی و کارایی بیشتری از برق متناوب دارد. به خصوص در نیمه رساناهای الکترونیک مدرن به برق مستقیم نیاز داریم. با استفاده از مبدل، برق AC را به DC تبدیل می کنیم، که این کار باعث تولید گرمای فراوان و هدر رفتن انرژی می شود. همچنین امروزه با استفاده از ولتاژ بالا، انتقال برق مستقیم در مسیرهای طولانی هم امکان پذیر است، چیزی که در زمان ادیسون ممکن نبود.
پیتر آسموس تحلیلگر تجاری می گوید: «همه عقیده دارند که فرایند تبدیل دوباره به DC بیش از ۵۰ سال زمان خواهد برد. اما تاثیر برق DC روز به روز افزایش یافته و نقش برق AC کمرنگ تر می شود.»
انرژی های تجدید پذیر
ادیسون در دهه ۱۹۳۰ به هنری فورد و هاروی فایر استون گفته بود: «من باید سرمایه ام را بر روی انرژی خورشیدی بگذارم. یک منبع بیکران انرژی! امیدوارم که بشر قبل از اینکه منابع نفت و ذغال سنگ به پایان برسند، از عهده این کار برآید.»
البته ادیسون اینقدر خوش شانس نبود که در دوره خودش از پس انرژی خورشید برآید، اما در شیوه امروزی توزیع و استفاده از انرژی خورشید و باد نقش بازی کرده است. صفحات خورشیدی و توربین های بادی هر دو برق مستقیم یا DC تولید می کنند، که باید قبل از توزیع در شبکه تبدیل به برق متناوب یا AC شود. امروزه همچنین بحث های فراوانی درباره شبکه توزیع هوشمند یا Smart Grid مطرح است. که اساس کار آن بر برق DC است که می تواند مستقیما از نیروگاه بادی یا خورشیدی تامین شود.
ماشین های الکتریکی
ادیسون کاملا مطمئن بود که الکتریسیته در آینده می تواند ماشین ها را به حرکت در آورد. وی کار بر روی باتری های بادوام برای ماشین های الکتریکی را آغاز کرد. همچنین سعی کرد با همکاری کارخانه های سازنده وسایل الکترونیک، زیربنای ابزارها و باتری های قابل شارژ دوباره را پایه ریزی کند. در انتها او حتی موفق به ساخت سه نمونه اولیه از اتومبیل الکتریکی هم شد. اما همانند مبارزه با تسلا، این ایده وی هم غیرعملی فرض شد. و در نهایت ماشین مدل T فورد که با گاز کار می کرد برنده شد.
ماشین های ادیسون با قیمت ۲۵۰۰ دلاری در برابر ماشین گاز سوز مدل تی ۵۰۰ دلاری فورد واقعا گران قیمت بودند. اما ماشین های الکتریکی و هیبریدی دوباره با موج بلندی به روی صحنه برگشته اند. از پرسوس و لیفت تا ولت و فوکوس. همانند جنگ با تسلا، اگر چه به کندی راه ادیسون ۱۰۰ سال بعد دوباره عمومی شد. کارمن پانتالیو از پارک ملی تاریخی توماس ادیسون می گوید: «او کسی بود که فراتر از زمان خودش می زیست، و حتی شاید فراتر از زمان ما.»
——————————————————-
اگر از این مقاله لذت بردید از مقاله قبلی ما نیز دیدن کنید.
