جشن هالووین چیست و چرا برگزار می شود؟
جشن هالووین هرساله روز ۳۱ اکتبر در بسیاری از کشورهای مسیحی برگزار می شود. این جشن در حقیقت ریشه ای تاریخی دارد و به مدت سه روز ادامه دارد. نماد مشهور جشن هالووین معمولا یک کدو تنبل است که آن را به شکل های ترسناک درست می کنند و داخلش یک شمع روشن قرار می دهند. در ادامه با ماه خاتون همراه باشید.
فیلم های متعددی که در این مورد ساخته و فضای وب و شبکه های مجازی جشن هالووین را در سرتاسر دنیا معروف کرده. حتی کشورهای غیرمسیحی هم به این جشن علاقه مند شده اند. با این حال، کمتر کسی در مورد تاریخچه و علت برگزاری جشن هالووین اطلاع دارند. تنها آن را یک جشن شاد و مفرح می دانند.
تاریخچه شکل گیری هالووین
برای این که بخواهیم در مورد تاریخچه شکل گیری هالووین صحبت کنیم باید به کشور ایرلند برویم. شکل گیری جشن هالووین به فستیوال ساوین (Samhain) سلتیان باستان برمی گردد. سلت ها در حدود ۲۰۰۰ سال پیش در سرزمینی زندگی می کرده اند که امروزه کشور ایرلند، بریتانیا و شمال فرانسه را شامل می شود. آن ها سال نویشان را در روز ۱ نوامبر جشن می گرفتند. در این روز پایان رسمی تابستان و فصل برداشت و آغاز فصل تاریکی و سرما و زمستان بود و اغلب با مولفه های مرگ انسان همراه بود. سلتی ها باور داشتند که در روز اول سال مرز بین دنیای مرده ها و زنده ها برداشته می شود و مرده ها می توانند وارد دنیای زندگان شوند.
آن ها شب ۳۱ اکتبر که شب سال نوی آن ها بود ساوین را جشن می گرفتند. و باور داشتند که ارواح مردگان دوباره به زمین برمی گردد. سلتی ها همچنین معتقد بودند که این موقع از سال بهترین زمان برای افراد روحانی برای پیش بینی و پیش گویی آینده است. در طول جشن سلتی ها لباس های مخصوصی می پوشیدند که شامل سر و پوست حیوانات هم می شد. بعد دور آتش جمع می شدند و سعی می کردند بخت و اقبال هرکس را پیش بینی کنند.
در سال ۴۳ بعد از میلاد، امپراتوری رم باستان بخش های اعظمی از سرزمین و قلمرو سلتیان را تصرف کرد. در طول ۴۰۰ سالی که رومی ها بر این سرزمین تسلط پیدا کردند دو فستیوال رومی با سنت ها و رسم و رسوم های سلتی به ویژه جشن ساوین ادغام شد. اولین فستیوال فرالیا (Feralia) بود که اواخر اکتبر برگزار می شد. طی آن رومیان عبور مرده ها را گرامی می داشتند. دومین فستیوال هم روز بزرگداشت پومونا، رب النوع میوه و درختان بود.
چگونگی تشکیل کلمه هالووین
تا اواخر قرن ۹ دین مسیحیت در سرتاسر سرزمین های سلتی گسترش پیدا کرده بود و به مرور با سنت های سلتی آمیخته شد. در سال ۱۰۰۰ کلیسا روز ۲ نوامبر را روز ارواح نامگذاری کرد. این روز را برای گرامیداشت و تجلیل مردگان تعیین کرد. امروزه بسیاری معتقدند که این عمل کلیسا در حقیقت تلاش برای جایگزینی فستیوال سلتی با تعطیلاتی مرتبط با مسیحیت بوده است.
جالب است بدانید که روز ارواح از بسیاری جهات مشابه جشن ساوین بود. در این جشن آتش بزرگی افروخته می شد. مردم لباس هایی خاصی به شکل فرشته ها، شیاطین و مقدسین می پوشیدند و مراسم خاصی را اجرا می کردند. روز تمام مقدسین (All Saints Day) روز ال هالو (All-hallows) یا ال هالوما (All-hallowmas) هم نامیده می شد. (از واژه انگلیسی قرون وسطایی Alholowmesse به معنای روز همه مقدسین). به این ترتیب این رسوم با هم ادغام شد و جشن ساوین کم کم جشن ال هالو ایو و در نهایت هالووین نامیده شد.
جشن هالووین چگونه به کشور های دیگر راه پیدا کرد؟
جشن روز هالووین تا قرن ها محدود به یک منطقه بود و در سایر نقاط دنیا اصلا وجود نداشت. اما با نفوذ استعمارگران آمریکایی به مناطق مختلف این رسم و رسوم هم به دیگر کشورها و به ویژه آمریکای شمالی راه پیدا کرد. همچنین مهاجرت گسترده ایرلندی ها و اسکاتلندی ها به آمریکا هم باعث نشر و گسترش جشن هالووین شد. امروزه جشن هالووین دیگر رنگ و بویی مذهبی ندارد و در بسیاری از کشورهای جهان، حتی ژاپن و چین هم با شور و حرارت زیادی برگزار می شود. در این جشن فعالیت های مهیج مختلفی انجام می شود که یکی از معروف ترین آن ها تریک اور تریت (Trick-or-Treat) است که معادل آن در فرهنگ ما همان مراسم قاشق زنی می شود.
در این مراسم، افراد لباس های خاصی می پوشیدند و به درب خانه همسایه ها و مردم می رفتند و از آن ها درخواست غذا و پول می کردند. این رسم به مرور تغییراتی پیدا کرد و به رسم قاشق زنی تبدیل شد که فعالیتی بسیار مفرح است. امروزه بچه ها بیشتر در قاشق زنی شرکت می کنند و از همسایه ها درخواست شیرینی و شکلات می کنند.
در قرن بیستم جشن روز هالووین جشنی هیجان انگیز و شاد برای کودکان و خانواده ها بود و بیشتر بر بازی، غذا و لباس های مختلف و خاص تمرکز پیدا کرد. نشریات و رهبران اجتماعی مدام از والدین درخواست می کردند که جنبه های ترسناک این جشن را حذف کنند و آن را به جشنی شاد و مفرح برای بچه ها تبدیل کنند. به این ترتیب هالووین به مرور جنبه های مذهبی، ترسناک و خرافاتی اش را از دست داد و به جشن روز هالووین به شکل امروزی درآمد.
داستان پشت کدو تنبل های جشن هالووین
تاریخچه جشن هالووین هرچه باشد امروزه تمام مردم دنیا این جشن را بیشتر با کدو تنبل هایی می شناسند که به اشکال ترسناکی درآمده اند. مردم از چندین روز قبل کدو تنبل ها تهیه می کنند و آن ها را به شکل ها ترسناکی در می آورند، در شب هالووین هم داخل آن ها شمع روشن می کنند و به این ترتیب فانوس هایی ترسناک به وجود می آید.
این کدوتنبل ها جک فانوسی نامیده می شود. داستانی جالب پشت آن وجود دارد: طبق افسانه ها مردی به نام استینگی جک بارها شیطان را به دام انداخت و یک شرط برای آزادی اش قرار داد. این که نگذارد جک به جهنم برود! با این حال، بعد از آن که جک مرد و به دلیل کارهای پلیدی که کرده بود به بهشت راهش ندادند تا ابد به عنوان روح در زمین آواره و سرگردان شد. او برای پیدا کردن راهش ذغالی روشن را داخل کدو قرار می داد. به این ترتیب جک فانوسی به وجود آمد. مردم در جشن هالووین کدوها را به شکل های ترسناکی در می آورند و با روشن کردن شمع داخل آن، تداعی گرد ارواح سرگردان و وهم انگیز می شوند.
چرا مردم خودشان به شکل ارواح در می آوردند؟
همان طور که گفتیم سلتی ها باور داشتند که در جشن هالووین ارواح مردگان به سرزمین زنده ها می آیند. به همین دلیل آن ها برای اینکه ناگهان از روبرو شدن با یک روح وحشت زده نشوند سعی کردند. خودشان را به شکل ارواح دربیاورند! به این ترتیب لباس ها و آرایش خاص جشن هالووین به وجود آمد. و در طول زمان کم کم به یک هنر و رسم خاص تبدیل شد. امروزه در جشن هالووین هرکس سعی می کند لباسی متفاوت داشته باشد. گریم های ترسناک و ارواح گونه مردم را حتما در فضای مجازی دیده اید.
اگر تا به حال از نزدیک شاهد مراسم جش هالووین بوده باشید تا در فیلم ها و تصاویر صحنه هایی از آن را دیده باشید حتما متوجه شده اید که رنگ های نارنجی و مشکی غالب هستند. این دو رنگ نیز یادگار مراسم سنتی سلتی هاست: رنگ سیاه نشانه مرگ تابستان است و پاییز هم نماد فصل برداشت پاییزی است.
رسم روشن کردن شمع در جشن هالووین
یکی دیگر از رسوم جشن هالووین روشن کردن شمع در گوشه و کنار منزل و همین طور فضای بیرون است. همان طور که می دانید داخل کدوتنبل ها شمع روشن قرار داده می شود و دم در منزل هم مسافتی با شمع روشن می شود. این رسم هم از دوران سلتی به جا مانده و در حقیقت برای راهنمایی ارواح انجام می شود. در آن زمان سلتی ها باور داشتند ارواح به سرزمین مرده ها برمی گردند، به همین دلیل با روشن کردن شمع سعی می کردند آن ها را راهنمایی کنند و مسیر را به آن ها نشان بدهند. آتش بازی هم از قدیم در این جشن برگزار می شده است که باعث هیجان و شور و شوق بیشتر این جشن به ویژه برای بچه ها می شود.
————————————————————
اگر از این مقاله لذت بردید از مقاله قبلی ما نیز دیدن کنید.
