گیاه درمنه، گیاهی با کاربرد فراوان
گیاه درمنه با نام علمی Artemisia annua از طبیعت گرم و خشک برخوردار است. این گیاه دارویی به دلیل داشتن ترکیبات آنتیاکسیدان طبیعی مانند ترکیبات فنلی، فلاونوئید ها و تانن ها، خاصیت ضد التهابی، ضد آلرژی، ضد قارچ، ضد باکتری و ضد اسپاسمداشته و موجب تسهیل جریان خون می شود. در ادامه با ماه خاتون همراه باشید.
دانستنی های جالب درباره گیاه درمنه
گیاه درمنه که با نام های برنجاسف و گندواش نیز شناخته می شود در قرون وسطی از آن به عنوان گیاهی جادویی یاد می شد. مردمانباستان از این گیاه برای جلوگیری از آسیب‌های شیطان و حیوانات وحشی در سفرها استفاده می‌کردند. سربازان رومی برای کاهشخستگی پاها، مقداری از گیاه را درون چکمه‌های خود قرار می دادند.
بر اساس متون ثبت شده در قرن دهم میلادی، درمنه یکی از ۹ گیاهی بود که در دین انگلوساکسون ها به عنوان سحر و جادو از آناستفاده می کردند. در جادوگری گیاه درمنه برای دیدن خواب‌های واضح و خواب‌های آسمانی مورد استفاده قرار می گرفت.
پراکندگی جغرافیایی گیاه درمنه
این گیاه بومی اروپا، آسیا و شمال آفریقا است. ترکیبات و کاربرد گسترده ی گیاه درمنه موجب شده پرورش آن در شمال آمریکا نیزگسترش یابد. در ایران این گیاه را می توان در استان های مازندران، گیلان و گلستان (جنگل های هیرکانی) و استان های آذربایجانمشاهده کرد.
گیاه درمنه به چه نام هایی شناخته می شود؟
این گیاه در فارسی به نام های درمنه، برنجاسف و گندواش، در عربی به نام شیح، در انگلیسی به نام های Mugwort و Mother Wort، در فرانسه به نام Armoise commune و در آلمان به نام Mugwurz شناخته می شود.
مشخصات ظاهری گیاه درمنه چگونه است؟
این گیاه با نام علمی Artemisia annua، گیاهی علفی و دائمی است که به خانواده کاسنی (Compositae) تعلق دارد. ارتفاع گیاهبه ۲ تا ۳ متر می رسد. طول برگ های گیاه به ۲۰ سانتی‌متر می رسد. این برگ ها دارای بریدگی‌های عمیق و نامساوی با نوک تیز هستند. سطح رویی برگ بهرنگ سبز و سطح زیرین آن به رنگ سبز مایل به سفید دیده می شود.
گیاه درمنه ریشه ی چوبی دارد. گل های آن به شکل کاپیتول های کوچک زردرنگ یا زرد مایل به قرمز، در بالای محور ساقه ها می رویند. این گیاه به سرعت رشد می کند. برای رشد به نور متوسط تا زیاد، خاک سبک و شنی نیاز دارد. پی اچ خاک می تواند اسیدی، قلیایی ویا خنثی باشد. گیاه درمنه توانایی رشد در خاک های ضعیف را داشته و در برابر یخ زدگی، آلودگی هوا و باد مقاوم است.
مهم ترین ترکیبات شیمیایی گیاه درمنه کدام است؟
اسانس یا عصاره این گیاه به دلیل داشتن ترکیباتی مانند۱ و ۸ سینئول و توجون، از بیشترین کاربرد و اثرگذاری برخوردار است. از دیگرترکیبات مهم این گیاه می توان به فلاونوئیدها، تری ترپن‌ها، کومارین ها، آدنین، آمیرین، میرسن، اسکولین، نرول، ولگارین، میرسن وآرتمیزین اشاره کرد.
نظر ابوعلی سینا درباره خواص دارویی گیاه درمنه
ابوعلی سینا در کتاب قانون خود به خواص دارویی گیاه درمنه اشاره می کند. او می گوید:
گیاه درمنه یا شیح از سه نوع رومی، ترکی و سبر نیون زرد ارمنی برخوردار است. بهترین نوع درمنه، ارمنی است. طبیعت این گیاه گرم وخشک است و همه انواع آن بادشکن است. طعمی تلخ و کمی شور دارد. مصرف روغن آن در رشد سریع موی ریش موثر است. تسکین دهنده ورم و دمل است. مشکلات تنفسی راکاهش می دهد. داروی کرم و کرم کدو است و به عنوان ادرار آور و قاعده آور عمل می کند. روغن درمنه تب و لرز را برطرف می کند. علاوه بر این، به عنوانپادزهر نیش کژدم، رتیل و سم خوردگی شناخته می شود.
گیاه درمنه چه کاربردهایی دارد؟
مردم مناطق مختلف از این گیاه اغلب به صورت ادویه در آشپزی استفاده می کنند. نحوه مصرف و کاربرد این گیاه در فرهنگ هایمختلف متفاون است. در این بخش به کاربرد این گیاه در آشپزی ملل می پردازیم.
در بعضی نقاط دنیا از برگ و سرشاخه‌های گیاه، کمی قبل از گل دادن، جهت تهیه ترشی استفاده می‌شود. این ترشی به‌عنوانطعم‌دهنده ی تلخ گوشت، ماهی و غذاهای چرب مورد استفاده قرار می گیرد.
در آلمان از گیاه درمنه برای تهیه غذایی سنتی از بوقلمون، به خصوص در جشن کریسمس استفاده می شود. از زمان باستان آلمانی‌هااین گیاه را در حفره شکم بوقلمون (یا مرغابی) قرار داده و آن را سرخ می کردند.
در قرون وسطی پیش از استفاده از گیاه رازک، گیاه درمنه را به عنوان مزه آبجو (مزه تلخ) مورد استفاده قرار می دادند. در چین نیز ازاین گیاه در تهیه غذاها استفاده می‌شد.
نحوه مصرف گیاه درمنه چگونه است؟
این گیاه را می توان به صورت عصاره (اسانس) و یا دمنوش مورد استفاده قرار داد. اغلب از برگ ها و سرشاخه های هوایی گیاه برایتولید این فراورده ها استفاده می شود.
برای مصرف گیاه درمنه به صورت جوشانده، توصیه می شود مقدار ۵/۰ تا ۲ گرم از برگ های خشک شده گیاه برای تهیه دمنوش مورداستفاده قرار گیرد. بهتر است این جوشانده دو تا سه بار در روز و قبل از غذا مصرف شود.
در صورت استفاده این گیاه به صورت عصاره نیز توصیه می شود روزانه ۲ تا ۴ میلی لیتر از آن به صورت خوراکی مصرف شود.
هنگام خرید و استفاده از گیاه درمنه رعایت چه نکاتی الزامی است؟
- گیاه درمنه در منابع مختلف، نام های علمی متفاوتی دارد. آقای دکتر امین معتقد است آنچه که در بازار دارویی ایرانبه نام درمنه به فروش می رسد، سرشاخه‌های (گل‌دار) گونه‌های مختلف گیاهان Artemisis scoparia , Artemisis sieberi Artemisis vulgaris است.
- سرشاخه های این گیاهان بویی تند و معطر داشته و به رنگ سبز یا سبز مات دیده می شوند. این سرشاخه ها شامل برگ و کاپیتول های(مجموع گل‌ها) تخم مرغی یا کروی با مزه تلخ هستند.
- جنس Artemisia گونه‌های متنوعی دارد که بسیاری از آن‌ها از خواص مشابهی برخوردار هستند. به همین دلیل،خواص مطرح شده آن در نقاط مختلف جهان تا حدی به هم نزدیک بوده و اغلب برای هدف های مشابه مصرف می شوند.
- گونه‌های مختلف درمنه خواص مشابهی دارند. به همین دلیل، نام عمومی بسیاری از آن‌ها یکسان است. به عنوان مثالنام عمومی Mugwort یا Wormwood برای تعدادی از آن‌ها به کار می رود.
سخن پایانی
گیاه دارویی درمنه با نام علمی Artemisia annua، با نام های برنجاسف و گندواش نیز شناخته می شود. طبیعت این گیاه گرم وخشک است. گیاه درمنه به دلیل داشتن ترکیبات آنتی اکسیدان طبیعی مانند ترکیبات فنلی، فلاونوئید ها و تانن ها، از خاصیت ضدالتهابی، ضد آلرژی، ضد قارچ، ضد باکتری و ضد اسپاسم برخوردار بوده و موجب تسهیل جریان خون می شود.
————————————————
اگر از این مقاله لذت بردید از مقاله قبلی ما نیز دیدن کنید.
