فبک ۱۲- خارپشتها در کلاس
نویسنده: الهام زنجانیان( مربی و تسهیلگر)
به نام آنکه فکرت آموخت
آن کس است اهل بشارت که اشارت داند نکته‌ها هست بسی محرم اسرار کجاست
_حافظ شیرازی_
داستان آشنایی من با فبک_قسمت دوازدهم_
_آیا مربی فلسفه برای کودکان و نوجوانان باید با تاریخ و آرا و نظریه‌های فلسفی آشنایی داشته باشد؟
این قسمت
خارپشتها در کلاس (تعریف و آموزش حریم خصوصی)
_ «من می‌خواهم کنار دیوار بنشینم!»
_ «خانم! من می‌خواهم پهلوی دوستم باشم!»
_ «خانم! آخه هوا گرم است من می‌خواهم روی صندلیِ کنار پنجره بنشینم!»
_«ای وای از دست وسایل تو! من می‌خواهم یک جای خلوت باشم!»
_ «خانم ببینید! چقدر به من می‌چسبد، دارم خفه می‌شوم!»
_ «با دستهای کثیف به وسایلم دست نزن!»
_ «چرا خودت جامدادی نمی‌آوری؟»
تقریبا کلاس از کنترل خارج شده بود و من چاره‌ای جز تغییر حال و هوای شاگردان نداشتم؛ پس گفتم: «یه پیشنهاد! بیاید اول یک بازی کنیم، بعد جاها را مرتب می‌کنیم!»
و به سرعت همه بچه‌ها را دور خودم جمع کردم، جلو تخته ایستادیم و گفتم: «مثلا ما خارپشت هستیم…»
_ «خانم! خارپشت یعنی…؟»
_از بین بچه‌ها یکی پاسخ داد: «همان جوجه تیغی!»
من ادامه دادم: «مثلا یک روز سرد زمستان است.
دست و پایمان را جمع می‌کنیم و به هم نزدیک می‌شویم تا با گرم کردن یکدیگر از سرما یخ نزنیم.
ولی خیلی زود تیغ‌هایمان در تن دیگری فرومی رود…»
_« خانم چون تنمان پر از خارهای تیزاست؟»
_من « بله، حالا به هم نزدیک شوید؛ جوری که خارهای تیزتان به دست و صورت یکدیگر فرومی‌رود؛ و بگوید؛ آخ آخ…»
بچه‌ها شروع به حرکت کردند و آخ آخ گفتن‌ها بعد ازمدتی تبدیل به خنده و شادی شد
بعد گفتم: «حالا جوری از هم جدا شوید که به هم هیچ تماسی نداشته باشید؛ هوا همچنان سرد است و از این دوری سردتان می‌شود؛ پس باید چه کار کنید؟»
_« خانم، باید شروع کنیم به لرزیدن!»
کلاس مثل ظرف ژله شروع کرد به لرزیدن، بچه‌ها تکان می‌خوردند و می‌خندیدند
بعد گفتم: «خوب، حالا جوری کنارهم باشید؛ که نه خاری به تنتان برود و نه از دوری یکدیگرسردتان شود!»
بچه‌ها آرام روی صندلی‌هایشان قرارگرفتند.
داشتم از آقای شوپنهاور و داستان خارپشتهایش، در دلم سپاسگزاری می کردم که، شنیدم یکی از بچه‌ها به آرامی به بغل دستی اش گفت:
« یک کم برو آن طرف‌تر تیغهایت به من می‌خورد!»
و بغل دستی‌اش گفت: « ببخشید؛ آخه دلم برایت تنگ شده‌بود؛ و احساس سرما می کردم!»
کلاس ساکت شد و در چشم برهم زدنی بغل دستی‌ها یکدیگر را بغل کردند و کلاس دوباره رفت روی هوا…
و من دانستم که باید بیشتر و بیشتر مطالعه کنم؛ مربی فلسفه برای کودکان و نوجوانان(فبک)، بدون فلسفه، دستش خالی است!
هر کس دوست دارد تیغ‌های جوجه‌تیغی اش یک جور باشد،
حتی ممکن است همهٔ تیغ‌ها از شکلات باشند!☺️
_______________________________________________
فعالیت مرتبط با داستانک ” خارپشت در کلاس”
حلقه کندوکاو تشکیل دهید و با ابزار گوناگون یک جوجه تیغی کاردستی کنید؛ و یا بازی “خارپشتها در زمستان” را با کودکان و شاگردانتان انجام دهید؛
در خلال بازی بحث وگفتگو کنید و پرسشهایی مرتبط با حریم خصوصی مطرح نمایید؛ مانند:
_ مفهوم “خود” و “دیگری” چیست؟
_مفهوم خودم، اسباب بازی خودم، بدن خودم، اتاق خودم، مادریا پدر خودم، و…را با مثال شفاف کنید؟
_ دو مفهوم “آشنا” و”غریبه” یعنی چه؟
_”حلقه محبت” چیست؟ چه کسانی در این حلقه هستند؟ آیا پدر بزرگ و مادربزرگ از افراد این حلقه به حساب می‌آیند؟ عمو و دایی، عمه و خاله چطور؟
_ “غریبه ی آشنا” کیست؟ همسایه‌ها در “حلقه محبت” قرار می‌گیرند؟
_آیا مکان و زمان هم درحریم خصوصی می‌گنجند؟ لحظاتی را به یاد آورید که به زمانی برای تنها بودن، مکانی برای با خود بودن نیاز داشته‌اید، چه احساسی داشتید؟
_ارتباط حریم خصوصی و کلماتی مانند فاصله و مرز چیست؟
_آیا کسی که به اتاقش می‌رود و برای خود مرزی مشخص می‌کند با ما قهر کرده است؟
_آیا کسی که بین خود و دیگران مرز و محدوده دارد؛ فرد ناراحتی است؟
_راز یعنی چه؟ آیا “رازداشتن” و “رازدار بودن” یک معنا دارند؟
_ چه حرفهایی راز هستند؟ آیا حرفهای خانه را می‌شود به بیرون از حریم خانه برد؟ آیا موافقید که “حرف خانه مال خانه است”؟
_چه حرفهایی نباید راز باشد و حتما باید بیان شود؟ با چه کسی و چه شرایطی؟
_ آبرو یعنی چه ؟
_ فرق “دخالت کردن” با ” کنجکاوی” چیست؟
_آیا “دخالت کردن” همان “فضولی کردن” است؟ آیا” کنجکاوبودن” همان “علاقمند بودن به دانستن” است؟
_آیا نیاز به حریم خصوصی گروه سنی دارد؟ رعایت حریم خصوصی کودکان یعنی چه؟
_چه نکاتی برای رعایت حریم خصوصی در فضای مجازی می‌توانید ذکر کنید؟
_چرا به اشتراک گذاشتن عکس کودکان، نقض حریم خصوصی کودکان به حساب می‌آید؟
_ با توجه به مجازی شدن بخشی از آموزش و پرورش، در دوران قرنطینه کووید۱۹، چه راهکارهایی برای رعایت حریم خصوصی در فضای مجازی به نظرتان می‌رسد؟
_در ایام قرنطینه که کودکان از گروه‌های همسالان دور هستند؛ چگونه می توان حریم شخصی را به کودکان آموزش داد؟
_آیا برایتان پیش آمده که، با عنوان رعایت ادب، حریم خصوصیتان نقض شود؟ آیا مواردی به ذهنتان می رسد؟
و…
مهرماه ۱۴۰۰
تصویر سازی: صبا طاهری
بیشتر بخوانیم.
_____________________________________________________________
پاورقی داستانک ۱۲
۱ هدف از برنامه فلسفه برای کودکان و نوجوانان(فبک)؛ پرورش فیلسوفان کوچک نیست؛ ولی یکی از ابزار‌های مهم مربیگری و تسهیلگری، آشنایی با مباحث، نظریات، و تاریخ فلسفه است.
۲ کندوکاوی در مبانی و خاستگاه های نظری –تربیتی فلسفه برای کودکان ، راجی-ملیحه، ناشرپژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی، چاپ اول ۱۳۹۵
۳ تعریف حریم خصوصی به بیان خانم دکتر سحر سلطانی: محدوده منطقی که هر”من” را از دسترس “دیگری” امن می‌کند؛ حریم خصوصی است. این مفهوم، یک موضوع مدرن است و در واقع صحبت از فردیت و داشتن “من” بین “من‌های دیگر” است و برای درک آن نیاز به الگوهای رفتاری و آموزش است. این مبحث زیرشاخه مفهوم “هویت و خودشناسی” است وشامل آموزش‌هایی برای”خودمراقبتی” می شود که در حوزه “تفکرمراقبتی” می گنجد.
۴ منابع بیشتر و توضیحات تکمیلی در مورد حریم خصوصی و آموزش به کودکان و نوجوانان در صفحه تلگرامی نسل نو https://t.me/nasleP4C
۵ آرتور شوپنهاور Arthur Schopenhauer ۱۷۸۸–۱۸۶۰ میلادی فیلسوف آلمانی یکی از بزرگترین فلاسفهٔ اروپا و فیلسوف پرنفوذ تاریخ در حوزه اخلاق، هنر، ادبیات معاصر و روانشناسی جدید است.
حکایت جوجه تیغی یکی از مشهورترین عبارات شوپنهاور است که نگاه او را به روابط انسانی آشکار می‌سازد
۶ این ماجرا مربوط به قبل از همه گیری بیماری کووید۱۹ بود.
همچنین لازم است در مورد “بدن من” و”تن آگاهی” و… در کلاس بحث و گفتگو شود.
تصویر و تصویر نوشته از کانال تلگرامی نردبان https://t.me/nardebanbooks
_______________________________________________________________
کلید واژه
فلسفه برای کودکان و نوجوانان، فبک، مربیگری، تسهیلگری، حریم خصوصی، من، دیگری، آشنا، غریبه، بدن من، مالکیت، مکان، زمان، تن آگاهی، خودمراقبتی، تفکر مراقبتی، کنجکاوی، دخالت، حلقه محبت، محرم و نامحرم، مرز، راز، نه گفتن، قهر وآشتی، ناراحتی و خوشحالی، مهارته کلید ای زندگی، طرح درس، طرح درس فلسفی، حلقه کندوکاو، طرح درس حریم خصوصی، تجربه زیسته، شوپنهاور، آرتورشوپنهاور
اگر به این بخش علاقمند هستید از مقاله بعدی فبک نیز دیدن کنید.
روی لینک زیر کلیک کنید.
