فبک ۴_ گزِآردی
کودکان تنها از چیزهایی درک واقعی دارند که خودشان کشف کرده باشند.
(ژان پیاژه)
نویسنده: الهام زنجانیان ( مربی فلسفی برای کودکان و نوجوانان)
داستان آشنایی من با فبک_قسمت چهارم_
یکی ازمهمترین کارکردهای فلسفه برای کودکان و نوجوانان(فبک)، پرورش تفکر خلاق است.
این قسمت:
گزِآردی
دستِ خالی، دوست ندارم جایی بروم، حتی عید دیدنی. در قنادی فقط گزِآردی چشمم را می گیرد. بخصوص گزهایی که روی جعبه اش عکس این آقا[۱] باشد، که من را یاد عکس جوانی های “آقا جانم” می اندازد.
پدربزرگم، عادت داشت هر جا که می رفت یک جعبه از این گزها پیشکش، می برد.
همیشه هم می گفت: “آقا، این گزها خیلی بهتر از دسته گل است، گل را که نمی شود خورد !”
و بعد خودش قاه قاه می خندید.
جلو می روم، همینطور که با دست به جعبه های گز بالای قفسه اشاره می کنم، به فروشنده می گویم:” آقا، لطفا، از اون گزهای آردی پرپسته بدهید، همون ها که عکس اون آقا را داره!” فروشنده به جعبه دیگری اشاره می کند و می گوید:” خانم ازین گزهای لقمه ای ببرید، هم خوشمزه است و هم ریخت و پاش آرد ندارد!”…
ریخت و پاش آرد؟!
حس خوب سردی و نرمیِ آردِ سفیدِ گز، شوقِ نقاشی کردن با انگشت اشاره روی آردهای صاف شده، بارشِ برفِ آردی و لذت مثلا آدم برفی شدن ، پنهان کردن دستهای کوچک زیر یک کپه ی آرد و قایم باشک بازی، تجربه ی به جای یک نانوا بودن، و…همه ی کودکی ام در خانه پدربزرگ، را به یاد آوردم…
همه ی آنچه که فقط در خانه ی “آقاجان” می شد پیدا کرد. برای اینکه مادر بزرگم اعتراضی نکند، که همه جا آردی می شود و جمع کردن سخت است، و…
“آقاجان” یک پارچه بزرگ وسط اتاق پهن می کرد و قبل از این که کسی حرفی بزند، با صدای بلند می گفت: “بگذارید بچه بازی اش که تمام شد، خودم آردها را جمع می کنم!” J
آقای فروشنده را بیش ازاین منتظر نمی گذارم و می گویم: ” خیلی ممنون، ولی، لطفا همان گزِآردی را بدهید !”
وچند جعبه می خرم و به خانه هر دوست و آشنایی که می روم یکی هدیه می برم😉
لذت آن بازی های کودکانه از کجا می آمد؟ شادی بازی با آرد، شعف پای کوبیدن در گودال پر از آب باران، هیجان خراب کردن سازه های لگو و دوباره و دوباره ساختن آنها و…
خلاقیت در این حیرتها ریشه دارد و هر بار که طبیعت را از نو در، یافته هایمان کشف می کنیم شگفت زده می شویم.[۲]
شما چطور؟ آیا خوشحالی حیرت و خلاقیت را تجربه کرده اید؟ آیا بزرگترها برای رشد تفکر خلاقتان زمینه را فراهم می کردند؟
به فرزندتان چقدر آزادی برای تجربه اندوزی می دهید؟
آیا از برق نگاه شیطنت بار کودکتان، به هنگام خلق یک اثر هنری سرشار از بالندگی و افتخار شده اید؟
به نظر شما، این گونه بی نظمی ها تا کجا می تواند، مجاز باشد؟ می توانید نمونه هایی از ایجاد چنین موقعیت هایی خلاق به یاد بیاورید؟( اگر موردی به یاد نمی آورید، دلیلش چیست؟)
فعالیت مرتبط با داستانک ” گزِآردی” :
برگه ای بردارید و در باره ارتباط “فلسفه برای کودکان و نوجوانان” و “تفکر خلاق” چند سطر بنویسید.[۳]
ابتدا در جای مناسبی، سفره ی بزرگی برای بازی پهن کنید وبا همراهی فرزندتان، خمیرِبازیِ خوراکی ساده ی نمکی[۴] درست کنید .
همین طور که آرد را با نمک مخلوط و بقیه مواد را اضافه می کنید، از کودک بخواهید کمکتان کند.
اجازه دهید مواد را مخلوط کند و ورز دهد. انگشتانش حرکت کنند و خنده روی لبانش بنشیند. درخشش چشمانش را ببینید و انرژی بگیرید.
از بی نظمی و ریخت و پاش هراس نداشته باشید به شادی خلاقانه اش می ارزد، باور کنید:) در خلال این دست ورزی[۵] می توانید با کودکتان شروع به صحبت کنید و اجازه دهید ذهن خلاقش از طریق حرکات ظریف انگشتانش[۶] به دورها برود و هنر بیافریند.
ازاو بپرسید خیال دارد چه چیزی درست کند؟
بخواهید با جزئیات توضیح دهد.
معنی واژه هایی را که به کار می برد، با پرسشگری شفاف کنید.
خودتان هم دست به کار شوید.
بچه ها بیش از آنکه اسباب بازی بخواهند به هم بازی نیاز دارند و ما بزرگترها به یادآوری،
یادآوری کودکی فراموش شده خودمان.
این سازه های خمیرنمکی را می شود در فر گذاشت و بعد از سرد شدن رنگ آمیزی کرد. مجسمه های بی همتای دست سازتان را در جایی جلو دید، به نمایش درآورید و یک نمایشگاه دائمی ترتیب دهید، با هدف یادآور حس خوب خلاقیت J
در نهایت با روی خوش از کودک بپرسید برای جمع کردن این وسایل ایده ای به ذهنش می رسد؟ ! آیا مایل است در مرتب کردن خانه کمک کند؟!می توانید بگویید:” خوشحالم که با هم بازی کردیم و به کمک هم جمع می کنیم”.[۷]
کودکان تنها از چیزهایی درک واقعی دارند که خودشان کشف کرده باشند.(ژان پیاژه)
کلید واژه ها: داستان فلسفی، کارکردهای فلسفه برای کودکان و نوجوانان(فبک)، تفکر خلاق، خلاقیت، دست ورزی، خمیربازی، اولیا و مربیان، طرح درس، تجربه زیسته
بیشتر بخوانیم.
________________________________________________
پاورقی
۱ عکس روی جعبه متعلق به حاج میرزا حسین کرمانی و اخوان، موسسه‌ی تولیدی گز کرمانی را در سال ۱۲۸۱ خورشیدی تاسیس کردند.
۲ کندوکاوی در مبانی و خاستگاه های نظری –تربیتی فلسفه برای کودکان ، راجی-ملیحه، ناشرپژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی، چاپ اول ۱۳۹۵، بخش تفکر خلاق
۳ این تمرین را لطفا جدی بگیرید، زیرا ایجاد عادت و تقویت مهارت نوشتن، یکی از اهداف برنامه “فلسفه برای کودکان و نوجوانان” است.
۴ یک پیمانه از هر آردی( البته پیشنهادما این است گه با فرزندتان بروید قنادی، گزِآردی بخرید و گزها را نوش جان کنید و از آردش برای این فعالیت استفاده کنید:)
¼ پیمانه نمک
½پیمانه آب
۳ تا ۵ قطره رنگ خوراکی(به دلخواه)
کمی روغن برای اینکه خمیر به دست نچسبد
مواد را با هم خوب ورز میدهید و خمیر آماده است. این خمیر اگر درکیسه گذاشته شود ودر یخچال تا دو هفته قابل نگه داری است . توضحیات بیشتر درسایت ستاره
۵ دستورزی مهارت کنترل و توانمندی انگشتان است که در کودکان به تدریج تقویت می شود و در یادگیری و استقلال کودک بسیار اهمیت دارد.
۶ فکر کردن از طریق دستورزی
۷ لازم است یادآوری کنم که همه این فعالیت، از آغاز تا پایان باید به دلبخواه و بدون اجبار برای کودک باشد. در نهایت آزادی!
_________________________________________________________
اگر به این بخش علاقمند هستید از مقاله بعدی ما نیز دیدن کنید.
روی لینک زیر کلیک کنید.
سلام و تشکر از اینکه ما رو از این موضوع مهم آگاه می کنید .
مطلب بسیار روان و قابل فهم بود . البته با تمرین‌هایی که قرار دادید در سایت باعث میشه ما از سمت فکر به عمل برسیم . امیدوارم تمام والدین این تمرین‌ها رو انجام بدهند و انواع تفکر ازجمله تفکر انتقادی و استدلال کردن را دلبندانشان پرورش دهند.. باشد که آینده جامعه ای سالم تر با افرادی منطقی تر داشته باشیم.
یک خواننده عادی
ممنون که مطالعه کردید و ممنون از اینکه نظرتون را برای ما نوشتید