چرا شب یلدا را جشن می گیریم؟
یکی از سنت های باستانی ایرانیان که بعد از گذشت سالیان همچنان به قوت خود باقی ست شب یلداست. این جشن در میان خانوادههای ایرانی اهمیت زیادی دارد و ایرانی ها هر سال این سنت دیرینه را زنده نگه می دارند. در طولانی ترین شب سال دور هم جمع میشویم، خوراکی های خوشمزه می خوریم و فال حفظ می گیریم. یلدا سنتی زیباست که از نیاکانمان به یادگار مانده و در آن با برگزاریجشنی شاد به استقبال زمستانی سرد می رویم. حتما برایتان جالب است که بدانید یلدا چگونه شکل گرفت و چه شد که به یکی از بزر گترین جشن های ملی ایران تبدیل شد. اگر اینطور است در ماه خاتون را همراهی کنید تا از شب یلدا بیشتر بدانید.
شب یلدا چیست؟
همین که به آخرین روزهای سال نزدیک می شویم درست است که هوا سردتر و سردتر می شود اما تب و تاب خاصی ایرانیان را فرا میگیرد چون قرار است در آخرین شب پاییز، جشنی بزرگ برگزار شود. در آخرین غروب پاییز سیاهی شب خبر از آمدن طولانی ترین شبسال را می دهد.
شبی که ساعت های طولانی اش را باید در کنار هم گذراند. از زمان های دور تا به حال در فرهنگ ایرانی ها این شب بابرگزاری جشن و شادمانی می گذرد. همه فامیل و آشنایان در خانه بزرگ ترها حمع می شوند و با تنقلات و خوراکی های خوشمزه ازخودشان پذیرایی می کنند. شاید در این روز بیشتر از هر زمان دیگر به سراغ دو کتاب شاهنامه و حافظ می رویم. شعرهای حماسیشاهنامه را مرور می کنیم و یا بعد از آرزویی در دل تفعلی بر حافظ می زنیم.
چگونگی بوجود آمدن شب یلدا
این رسم شیرین ایرانی ها هر سال با گرمی خاصی باشکوه تر از سال قبل برگزار می شود و روزی خاطره انگیز را رقم می زند. نمیتوان با اطمینان نظر داد که در ابتدا رسم برگزاری شب یلدا چگونه به وجود آمد. اما دلایل زیادی برای آن گفته شده است. در زمان هایباستان، ایرانی ها از راه کشاورزی روزگار می گذراندند و با تغییر فصل های سال کارهای آن ها هم رنگ و بوی متفاوت به خود میگرفت.
ایرانی های باستان به تجربه فهمیدند که همین که شب اول زمستان فرا می رسد به طولانی ترین شب سال می رسیم. و بعد از آنروزها بلندتر می شود برای همین هم این شب را شب تولد خورشید می دانستند. آن ها بر این باور بودند که تاریکی سمبل اهریمن وروشنایی سمبلی از خیر است برای همین هم در طولانی ترین شب سال برای از بین رفتن اهریمن جشن می گرفتند و شادی می کردند.
قدمت شب یلدا
آن ها در این شب سفره ای بزرگ پر از میوه و آجیل پهن می کردند. و سعی می کردند تا صبح نخوابند و شب را با قصه گویی بگذرانند. اینکه بعد از شب یلدا روزها بلندتر از روزهای قبل می شود یعنی اینکه خورشید توانسته بر تاریکی پیروز شود. جالب است بدانید کهرومی های باستان هم به تقلید از ایرانیان این شب را جشن می گرفتند. و حتی عده ای از آن ها تولد حضرت عیسی را در همین شب میدانسته اند.
یلدا از جشن های باستانی و کهن ایرانیان است و آنقدر اهمیت زیادی دارد که حتی در شعر و ادبیات ایران هم از آن بسیار یاد شدهاست. شاید برایتان جالب باشد که بدانید یلدا یعنی تولد و ابوریحان بیرونی آن را تولد خورشید می داند. حتما بارها از زبان بزرگ تر هاشنیده اید که به جای شب یلدا از شب چله استفاده می کنند. این به این دلیل است از اول زمستان تا ۱۰ بهمن را چله بزرگ و اوج سوز وسرمای زمستان می دانند.
آشنایی با آیین های شب یلدا
امروز آیین های شب یلدا همچنان مثل زمان باستان است و در آن تغییر زیادی نمی بینیم. یلدا با خوراکی های خوشمزه اش است کهمعنی پیدا می کند. برای همین هم هست که نمی توان یلدا را بدون انار یا هندوانه تصور کرد. در هر کدام از شهرهای ایران، سفره شبیلدا را بسته به این که در آن ناحیه از چه میوه ها و خوراکی هایی بیشتر استفاده می شود می چینند. اما میوه های نمادین انار وهندوانه از آن خوراکی هایی هستند که جایشان همیشه در سفره های رنگارنگ هر شهری از ایران محفوظ است.
همه ما هندونه را میوهای تابستانی می دانیم اما اینکه چرا خوردن آن در شب یلدا تا این حد مهم است؟ به این واقعیت برمی گردد که در باور ایرانی ها باخوردن هندوانه دیگر تحمل سوز و سرما کار دشواری نیست. انار سمبل شادی و زایش است و با خوردن آن در اولین شب زمستان انرژیای تازه می گیریم. آجیل شب یلدا از دیگر خوراکی هایی است که می تواند مهمان ها را حسابی سرگرم کند. خوردن خوراکی هایشیرینی مثل باسلوق شیرینی این جشن را برایمان دوچندان می کند.
شام شب یلدا چیست؟
برای شام شب یلدا معمولا غذاهایی مثل انار پلو، سبزی پلو با ماهی و زرشک پلو و … پخته می شود تا جشن و دورهمی شب یلدا کاملتر شود. در روستاها و شهرهای کوچک ایران در زمان های قدیم معمولا خانواده ها این شب را با نشستن در زیر کرسی های گرم میگذراندند. کرسی هایی که مطمئنا نشستن در دور آن ها مزه دیگری داشت. چند روز مانده به شب یلدا حال و هوای خاصی شهر را فرامی گیرد.
خیابان ها شلوغ تر از قبل می شود و مردم زیادی را در میوه فروشی ها و آجیل فروشی ها می بینید. که در حال خرید هستند تااین شب را هر چه باشکوه تر برگزار کنند. با اینکه در بیشتر شهرهای ایران یلدا به یک شکل سپری می شود اما در بعضی از شهرها همآداب و رسومی خاص برای گذراندن این شب وجود دارد. این فقط ایرانی ها نیستند که طولانی ترین شب سال با شادی می گذرانند بلکهیلدا در کشوهای اطراف ایران مثل افغانستان، پاکستان و تاجیکستان هم جشن گرفته می شود.
—————————————————————
اگر از این مقاله لذت بردید از مقاله قبلی ما نیز دیدن کنید.
