تنوع در سبک و رنگ لباس: قوت یا ضعف جامعه ایرانی؟!
لباس های محلی
شاید برای شما هم پیش آمده باشد که به جشنواره‌های فرهنگ اقوام ایرانی که در آن غذاها، لباس‌ها، موسیقی و صنایع‌دستی هر استان معرفی می‌شود بروید یا گزارش آن را در رسانه‌ها ببینید.
در این جشنواره‌ها آنچه جالب به نظر می‌رسد زندگی مملو از رنگ‌های شاد اقوام ایرانی است. لباس‌های محلی زنانی که در این جشنواره‌ها حضور دارند یک ویژگی مهم دارد و آن تنوع در سبک و رنگ (ضمن حفظ هنجارهای مرسوم) است.
برگزارکننده این جشنواره‌ها هم معمولاً سازمان میراث فرهنگی و گردشگری است و می‌توان تصور کرد که پیام این جشنواره‌ها آن است که رنگ‌های شاد جزو میراث‌فرهنگی جامعه ایرانی است و باید از از این میراث حفاظت کرد.
جالب آن‌که ویژگی مذکور (یعنی سبک‌ها و رنگ‌های متنوع لباس) در کلیپ‌ها یا کتاب‌های تبلیغاتی که نهادهای دولتی برای معرفی سرزمین ایران به جهانیان و جذب آنان تهیه کرده‌اند نیز به چشم می‌خورد.
البته این تصاویر غیرواقعی و فانتزی نیستند.
برای مثال، در چهار گوشه استان گیلان می‌بینید که پوشش محلی زنان سالمند، در عین تفاوت در سبک، رنگ‌های شادی دارد.
در استان‌های دیگر کشورمان هم وضعیت به همین شکل است. جالب آن‌که هر چه به سمت روستاهایی می‌رویم که بکرتر و اصیل‌تر مانده‌اند، رنگ‌ها هم شادتر و متنوع‌تر می‌شوند.
نکته دیگر آن‌که در شبکه‌های استانی صدا و سیما می‌بینیم که گه‌گاه مجریان لباس‌های محلی که سراسر رنگ و شادی‌اند به تن کرده‌اند، لباس‌هایی که گویی به زندگی رنگ می‌پاشند و آن‌را با طراوت می‌سازند. ولی بیایید بپرسیم که نگاه نهادهای رسمی و حاکمیتی دیگر به این پوشش‌های رنگی چگونه است.
منظورم آن است که فرض کنیم زنان ایرانی بخواهند میراث فرهنگی این کشور را – همان‌طور که در جشنواره‌ها به ما و به جهانیان معرفی می‌شود – پاس بدارند و از پوشش‌های رنگی استفاده کنند.
💡 واقعاً در این زمینه نهادهای رسمی چه‌قدر پذیرای تنوع در سبک و رنگ لباس (در عین حفظ هنجارهای مرسوم) هستند؟
💡 کدام یک از بنرهای نصب شده در کنار در ورودی ادارات و سازمان‌های پوشش‌های رنگی را به رسمیت شناخته است؟
💡 آیا بیشتر نهادهای رسمی مروج یک‌دستی در پوشش و مدافع رنگ‌های تیره نیستند؟ چرا بین نهادهای رسمی این‌قدر تناقض دیده می‌شود؟
💡 اگر استفاده از سبک‌های متفاوت و رنگ‌های متنوع خوب است، چرا همه نهادهای رسمی به آن روی خوش نشان نمی‌دهند؟
💡 اگر خوب نیست، چرا سازمان میراث فرهنگی یا گاهی صدا و سیما این ویژگی را نقطه قوت سرزمین ایران معرفی می‌کنند؟
چند سالی است که زنان در شهرهای بزرگ کشورمان به تدریج به استفاده از لباس‌های رنگی گرایش پیدا کرده‌اند و تنوع در سبک و رنگ لباس مجدداً در پوشش زنان دیده می‌شود.
گویی آن سیاست فرهنگی که زنان را به «یک دستی در سبک و تیرگی در رنگ» تشویق می‌کرد نتوانسته است موفقیت چندانی به دست آورد.
اگر واقع بینانه نگاه کنیم، این انتخاب زنان در راستای حفظ همان میراثی است که سازمان میراث فرهنگی کشورمان آن را ویژگی اساسی سرزمبن ایران معرفی می‌کند و ارتباطی با غرب و فرهنگ غربی و ماهواره هم ندارد. این را باید نوعی بازگشت به اصالت فرهنگی در اشکال جدیدیش قلمداد کرد و به فال نیک گرفت و به آن احترام گذاشت.
ایران‌زمین با رنگ‌های متنوعش شناخته می‌شود.
منبع:
کتاب:
نویسنده: فردین علیخواه
