واویلا لیلی!دوستت دارم خیلی؟
جای جمله «دوستت دارم» در زندگی واقعی ما ایرانیان کجاست؟
در طول شبانه روز چند نفر از ما این جمله را میگوییم یا میشنویم؟
اگر مبنای تحلیل خود را در این نوشتهِ کوتاه زوج ها قرار دهیم، در این باره چند گروه را میتوان شناسایی کرد.
البته باید گفت که در درون هریک از این گروه ها نیز تنوع وجود دارد و در اینجا نمیتوان به همه آنها پرداخت.
۱.کسانی که همسرشان را دوست ندارند ولی به او میگویند دوستش دارند.
این گروه یک عمر شریک زندگی شان را فریب میدهند و در مقابل او نقش بازی میکنند. اینان در اوایل، هنگام مسواک زدن، وقتی به آینه خیره میشدند کمی از خودشان خجالت می کشیدند، ولی به تدریج گفتن دروغی مانند «دوستت دارم» برایشان عادی میشود. دوستت دارم برای اینان تاکتیک است.
۲.کسانی که همسرشان را دوست دارند و به او میگویند دوستش دارند.
این وضعیت نرمال است. البته اینکه چندبار در روز، هفته یا سال به همسرشان میگویند دوستت دارم میتواند موضوع تحلیل باشد. نحوه اجتماعی شدن این افراد میتواند بررسی شود و اینکه چگونه و از کجا یاد گرفته اند به راحتی بگویند دوستت دارم.
۳.کسانی که همسرشان را دوست دارند ولی به او نمیگویند دوستش دارند.
برای فهم این افراد باید نحوه اجتماعی شدن شان را بررسی کرد. اینان یا یاد نگرفته اند باید دوست داشتن را ابراز کرد یا یاد گرفته اند ولی تحت تاثیر جامعه با خودشان میگویند که ابراز علاقه موجب «پررو» شدن طرف مقابل میشود، یا اصلا چه نیازی است که گفته شود، بدون گفتن دوستت دارم هم زندگی پیش میرود و…
۴.کسانی که همسرشان را دوست ندارند ولی به او نمی گویند دوستش ندارند.
در این شرایط، معمولا زن و شوهر در لاک خود فرو میروند و با دیگری کاری ندارند. بیشتر اینان برای بقایای زندگی شان استراتژیِ نگفتن دوست نداشتن را انتخاب میکنند و در واقع هرکس در جزیره خودش زندگی میکند.
۵.کسانی که همسرشان را دوست ندارند و به او میگویند دوستش ندارند.
این وضعیت در واقع شلیک تیر خلاص به زندگی زناشویی و نقطه اوج طلاق عاطفی است. آنها صداقت دارند، ولی ادامه زندگی برخی اینان، با توجه به دوست نداشتن همدیگر، بسیار تلخ است. برخی سال ها به همین شکل باهم زندگی میکنند.
۶.کسانی که اصلا نمیدانند همسرشان را دوست دارند یا ندارند.
اساسا به این مسئله فکر نمیکنند. زندگی جریان دارد و دو طرف هم به همدیگر عادت کرده اند. چه کاری است که به این موضوعات «شکم سیری» فکر کنیم.
موضوع تحلیل این نوشته گروهی است که «همسرشان را دوست دارند ولی به او نمی گویند دوستش دارند.»
گاهی اوقات میخواهند بگویند ولی گویی زبان شان میگیرد، مانند کابوس دیدن در خواب که زبان بند می آید. حاضرند ده کامیون پر از شن را با بیل خالی کنند ولی این جمله را نگویند.
اظهار دوست داشتن هم مانند دیگر رفتارهای اجتماعی یادگرفتنی است. منظورآن است که نهاد های اجتماعی مانند: خانواده، مدرسه، و رسانه های جمعی به ما یاد میدهند احساسات مان را در دل پنهان نکنیم و آن ها را آشکار کنیم.
حال شما میتوانید با این پیش فرض جامعه شناختی به سراغ نهادهای اجتماعی نظیر صدا و سیما، مدرسه و خانواده بروید و آن ها را در خصوص تعلیم رهاسازی احساسات و گفتن جمله هایی مانند دوستت دارم ارزیابی کنید.
واقعا چند درصد خانواده های ایرانی والدین چنین جمله هایی به همدیگر میگویند؟
سایر نهاد ها چقدر سعی میکنند به افراد یاد بدهند احساساتشان را بروز دهند و جمله ای مانند «دوستت دارم» را به زبان بیاورند؟
یک روز چند نوجوان را دور خودم جمع کردم. از آنها خواستم بگویند:«آی لاو یو» آنان به راحتی و بدون هیچ گونه خجالتی این جمله را بیان کردند. حتی بعضی از آن ها به جای یک بار چند بار آن را تکرار می کردند.
از آنها خواستم به فارسی بگویند:« دوستت دارم». سرشان را پایین انداختند و خندیدند!
باز درخواستم را تکرار کردم. به همدیگر نگاه کردند و خندیدند و نگفتند. پس از چند بار اصرار من، کم کم گفتند ولی نه به روانیِ آی لاو یو!
با آن ها در این باره صحبت کردم . متوجه شدم که آنها، که در واقع نسل جدید بودند، آنقدر در فیلم ها، کارتون ها و حتی بازی های کامپیوتری و موبایلی جمله «آی لاو یو» را شنیده اند که گفتن آن برایشان بسیار راحت شده است. برعکس، جمله «دوستت دارم» را آنقدر در جامعه کم شنیده اند که گفتن آن برایشان مشکل است. در واقع اظهار «آی لاو یو» به آنها خوب یاد داده شده است، ولی اظهار «دوستت دارم» نه.
جمله آخر: به نظرم زنان خیلی خوب میدانند که کدام دوستت دارم ها واقعی است.
نویسنده:فردین علیخواه ( جامعه شناس)
